Background
အတွဲ(၁၅)၊ အမှတ်(၅)
အတွဲ(၁၅)အမှတ်(၅)
ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ မြှင့်တင်ရေးအထူးလုပ်ငန်းအဖွဲ့နှင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍထုတ်လုပ်မှု၊ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းအဖွဲ့တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးပွဲကိုရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး ဌာနရုံး ညီလာခံခန်းမ၌ ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်က ကျင်းပခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ယခုနှစ်ဒေဝါလီပွဲတော်ကာလမှာ ဆောင်းရာသီရိတ်သိမ်းမယ့် သီးနှံတွေ ဈေးကွက်ထဲကိုရောက်လာပါတော့မယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ကြက်သွန်နီဈေးကွက် အချက်အချာဖြစ်တဲ့ နာရှစ်ဒေသရှိ လာဆာဂါအွန်မှာ ဈေးနှုန်းတွေထပ်ကျလာပါ တယ်။ ထို့အတူမဟာရသျှတ္တရရှိကြက်သွန်တောင်သူတွေက လက်ရှိလှောင်ထားတဲ့ကြက်သွန်နီတွေကို တက်သုတ် ရိုက်ပြီးပြန်ထုတ်နေကြောင်းဖိုင်နန်ရှယ်အိပ်စပရက်သတင်းမှာဖော်ပြပါတယ်။စက်တင်ဘာ၃၀ရက်ကလာဆာဂါအွန်
ကိုကြက်သွန်နီ၁၂၅၀၀ကွမ်တယ်ထိရောက်ရှိလာပြီး အနိမ့်ဆုံးဈေးက တစ်ကွမ်တယ်ကို ရူပီး ၂၀၀ နဲ့ အမြင့်ဆုံးဈေး က တစ်ကွမ်တယ်ကို ၁၅၈၅ ရူပီးရှိပါတယ်(တစ်ကွမ်တယ် = ၁၀၀ ကီလိုဂရမ်) ''ဒီဈေးနှုန်းတွေက ဆောင်းရာသီ ရိတ်သိမ်းမယ့် သီးနှံတွေ ဈေးကွက်ထဲဝင်မလာခင်နောက်ဆုံးအဆင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ယခနှစ်မှာတော့ စက်တင်ဘာ လထဲမှာ အဝင်အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ကြက်သွန်နီအဝင်နဲ့အရောင်းက ၂၀၁၂ ခုနှစ်က ဈေးကွက်ထဲကို ကြက်သွန်နီ အဝင် ကွမ်တယ် ၂ ဒသမ ၅ သိန်းရှိပြီး ပျမ်းမျှ ဈေးနှုန်းက ရူပီး ၁၅၀၀နှုန်းရှိခဲ့ပြီး ယခု ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာအဝင်ကွမ်တယ် ၅၅၀၀၀ ကို ပျမ်းမျှရောင်းဈေးက ရူပီး ၃၀၀၀ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဈေးနှုန်းတွေကကျဆင်းနေတဲ့အတွက် ယခုနှစ်မှာလယ် သမားတွေက အရှုံးလေးဆလောက်တက်နေပါတယ်"လို့ လာဆာဂါအွန်ရဲ့ဥက္ကဋ္ဌနာနာဆာဟက်ပတီးကဖိုင်နန်ရှယ် အိပ်စ်ပရက်သတင်းဌာနသို့ ပြောပါတယ်။ ''မုတ်သုန်အဝင်နောက်ကျမှုက မိုးရာသီကြက်သွန်စိုက်ပျိုးမှုကို အခက်အ ခဲဖြစ်စေတဲ့အတွက် ဇွန်လအတွင်းက ကြက်သွန်ဈေးတွေ ခေါင်ခိုက်အောင် ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ သိုလှောင်ထားတဲ့ ကြက်သွန်နီတွေကမုတ်သုန်ရာသီမှာ အစိုပြန်ကုန်ပါတယ်။ အပျက်အစီးများမယ့် အလားအလာရှိတဲ့အတွက် ပို့ကုန် သမားတွေကလည်းနောက်ထပ်ဝယ်ဖို့လက်တွန့်ကြပါတယ်။"ဟုသူကပြောသည်။ ဂိုဒေါင်ထဲမှာ ပုပ်ကုန်မှာ စိုးတဲ့အ တွက်မဟာရသျှတ္တရက ကြက်သွန်တောင်သူတွေကသူတို့လှောင်ထားတဲ့ ကြက်သွန်တွေကိုထုတ်ပစ်ကြရကြောင်း အမျိုးသားဥယျာဉ်ပန်းမန် သုတေသနဖွံ့ဖြိုးရေးဖောင်ဒေးရှင်းမှညွှန်ကြား ရေးမှူးအာရပီဂုပ္ပတားကပြောပါတယ်။ ယ ခင်နှစ်တုန်းကလိုဘဲ ဈေးတွေဆက်တက်ဦးမှာပဲဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်နဲ့တောင်သူတွေဟာ ဇွန်လကတည်းကစပြီး ကြက်သွန်တွေလှောင်ထားကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လှောင်ထားတဲ့ ကြက်သွန်နီတွေကမိုးရွာတဲ့အခါ အစိုပြန်ကုန်ပါတ ယ်။ ဒီလိုအစိြုပန်တဲ့အတွက်အထားမခံဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဈေးနှုန်းတက်ဖို့အခွင့်အလမ်း မရှိတော့တဲ့အတွက်တောင်သူေ တွက လှောင်ထားတာတွေကိုပြန်ထုတ်ကြောင်းသူကပြောပါတယ်။ ဇွန်အကုန်လောက်မှာ ကြက်သွန်နီဈေးတွေ စ တင်မြင့် တက်လာတဲ့အတွက် လက်ကားဈေးကွက်မှာ တစ်ကီလိုကိုရူပီး ၄၀-၄၄ ရှိပြီး လက်လီဈေးကွက်မှာရူပီး ၆၀ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန် တုန်းကအစိုးရအနေနဲ့ ကြက်သွန်နီကိုအရေးကြီးကုန်စည်အက်ဥပဒေ(Essential Commodi -ty Act)အရ အရေးယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအက်ဥပဒေအရ တောင်သူတွေဟာသတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်းအတာထက်ေ ကျာ်လွန်ပြီးသိုလှောင်ခွင့်မရှိပါဘူး။ ဒီဥပဒေကိုချိုးဖောက်ရင်ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူမယ်လို့အစိုးရက ခြိမ်းခြောက် ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တောင်သူတွေက ကြက်သွန်တွေကို တစ်စတစ်စထုတ် ရောင်းလာပါတယ်။
စက်တင်ဘာ ၂၁ရက်မှ ၂၇ရက်သီတင်းပတ်အတွင်း ကန်ဒေါ်လာ ၁၃၇၅၀တန်ဖိုးရှိ မန်ကျည်း၁၂၅တန်ကိုစင်ကာပူနိုင်ငံ ကိုပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုလမ်းမှတင်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ယခင်သီတင်းပတ်မန်ကျည်းတင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန်ရှစ်ဆယ်ကျော်
ပြည်ချင်းဈေးကွက်သို့ ယခုတစ်ပတ်မှာတော့ အောင်ပန်း၊တောင်ကြီးဘက်မှ ချင်းတက် (အသစ်)များ ပိသာ ၃၀ ဝင်အိတ် ၃၀၀ခန့် အဝင်များပေမဲ့ ချင်းသစ်မှာ အစိုဓါတ်များပြီး၊ အပုပ်မြန်တဲ့အတွက် လက်လီ၊ လက်ကားလှောင်သမားများမှ ဝယ် အားနည်းနေတာကြောင့် ပွဲရုံကို ဝင်ရောက်မှုရဲ့ ထက်ဝက်ခန့်သာ အရောင်းအဝယ်ရှိပါတယ်။ ချင်းဥမအဟောင်းအများ အနေနဲ့ချင်းတက်အသစ်နဲ့ ယှဉ်ရင်ရောင်းအားကောင်းနေပြီး ပစ္စည်းကုန်ခါနီးလို့ဈေးလည်းကောင်းလာပါတယ်။ ယခင်အ
ဒီတစ်ပတ်အောင်ပန်းဈေးကွက်မှာ ချင်းစိုက ပုံမှန်အဝင်ရှိနေပါတယ်။ အရင်ကလိုမျိုးအလွန်အကျွံဝင်လာတာမျိုးလည်း မ ရှိသေးပါဘူး။ အရင်နှစ်တွေကတော့ သီတင်းကျွတ်နားနီးရင်ငွေလိုတဲ့တောင်သူတွေက ထုတ်ရောင်းကြလို့အများအပြား ဝင်ပေမဲ့၊ဒီနှစ်တော့ချင်းဈေးကကောင်းနေလို့ငွေလိုလို့လာရောင်းရင်တောင် သိပ်များများရောင်းစရာမလိုဘဲ ခြင်းတောင်းနဲ့ တစ်ခြင်း၊ နှစ်ခြင်းပိသာချိန် ၅၀၊ ၁၀၀ ခန့်သာရောင်းရင် လိုတဲ့ငွေပမာဏလောက်ရတာကြောင့် ခပ်များများလာမရောင်း
ပြည်ပွဲရုံဈေးကွက်အတွင်း ဝင်ရောက်လာတဲ့ ကြက်သွန်နီကတော့ နယ်စုံဘက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလအတွင်းကြက်သွန်နီဈေးဟာအရောင်းအဝယ်မရှိ ဈေးတွေကျလို့ပွဲရုံလှောင်လက်တွေ အော်နေတဲ့လ ဖြစ်ခဲ့ ရပါတယ်။ ယခုအောက်တိုဘာလဆန်းတာနဲ့ အခြေအနေကောင်းလာတယ်လို့ ဆိုရပါတယ်။ ကြက်သွန်နီအကြီး တစ် ပိသာဈေး ၅၅၀ ကျပ်၊ အလတ် ၄၀၀ ကျပ်-၄၅၀ ကျပ်နဲ့ အသေးတစ်ပိသာ၂၅၀ကျပ်ထိ ဈေးထောင်လာကြောင်းသိရပါ
အောင်ပန်းဈေးကွက်မှာရော ဟိုပုံးဈေးကွက်မှာပါ ရှမ်းနနွင်းက အဝင်လုံးဝမရှိတော့ပါဘူး။ ဒီနှစ်ကချင်းစိုအဝယ်လိုက်ပြီး၊ အရောင်းသွက်နေပေမဲ့ နနွင်းကိုတော့ ဝယ်သူရှိရင်ရောင်းလိုက်မရှိရင်လည်းထားလိုက်နဲ့ ဈေးကွက်ကပျက်ချင်နေသ လို ဖြစ်နေတယ်လို့သိရပါတယ်။ တောင်သူတွေကလည်း အရင်ကလိုနနွင်းသီးသန့်ရောင်းဝယ်တာမျိုး မလုပ်ကြတော့ဘဲ အခြားသီးနှံတွေနဲ့ပါ တွဲပြီးရောင်းကြရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ နနွင်းဈေးကွက်လည်း ဒီတစ်ပတ်မှာပြည်ပဝယ်လက်ရှိပေမဲ့
နောက်တစ်ပတ်ဆိုရင်ရှိချင်မှရှိတာကြောင့် ပုံမှန်ရောင်းရတဲ့သီးနှံမဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်တွင်းသုံးဆိုရင်လည်းဟင်းခတ်အေ မွှးအကြိုင်လုပ်ဖို့ရယ်၊ ပရဆေးဖော်ဖို့ရယ်အတွက်သာ အဝယ်ရှိတာကြောင့်ပြည်တွင်းသုံးဖြုန်းနိုင်အားက တစ်ပတ်ကို ပိသာချိန်တစ်သောင်းခွဲ၊ နှစ်သောင်းခန့်သာရှိပါတယ်။ ပြည်ပဝယ်လက်ရှိရင်တော့ဒီထက်ရောင်းအားတက်ပေမဲ့ ပြည် တွင်းသုံးမှာတော့ရောင်းအားက ဒီလောက်သာရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ပစ္စည်းလက်ကျန်ကလည်း လှောင်လက်တွေဆီ မှာသာကျန်ရှိပြီး၊လက်လီသမားတွေဆီမှာတော့ မရှိသလောက်ဖြစ်သွားပြီလို့သိရပါတယ်။ဒီတစ်ပတ် နနွင်းပေါက်ဈေးေ တွကတော့ အောင်ပန်းနနွင်းက ၈၀၀ကျပ်မှ ၁၃၀၀ကျပ်နဲ့ ဈေးငြိမ်နေပြီး၊ ဟိုပုံးနနွင်းကတော့ ၁၀၀၀ ကျပ် ပတ်ချာလည် သာရှိတယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။