Background
`မြောက်ကိုရီးယားမှ ထောင် ထားသည့်မိုင်းကြောင့် တောင် ကိုရီးယားစစ်သည်နှစ်ဦး ခြေထောက် ပြတ်သည့် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း တောင်ကိုရီးယား၏ စွပ်စွဲချက် ကြောင့် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့် နှစ်နိုင်ငံကြားတင်း မာမှု ကို လျှော့ ချရန်အတွက် ရှည်ကြာ လှသည့် နှစ်နိုင်ငံဆွေးနွေးပွဲကို သြဂုတ်လ ၂၃ ရက်နေ့က ပန်မွန်ဂျုံ တွင် ဆက်လက်ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ သြဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့ညနေ ခြောက် နာရီခွဲက စတင်ခဲ့သည့် နှစ်နိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်လေးဦး သည် ၁၀ နာရီ ကြာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသော်လည်း သဘောတူညီချက် တစ်စုံတစ်ရာ ထွက် ပေါ်လာခြင်းမရှိချေ။ သြဂုတ်လ ၂၃ ရက်နေ့က ပထမအကြိမ်ဆွေးနွေးပွဲ သည် နာရီအနည်းငယ်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး၊ ဒုတိယအကြိမ်ဆွေးနွေးပွဲကို ညနေ သုံး နာရီခွဲ
နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အသက်သွေး ကြောသဖွယ်ဖြစ်သည့် ငွေကြေးလုပ်ငန်း ကဏ္ဍအား ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ဆောင် ရွက်ရန်မှာ အရေးတကြီးလိုအပ်လျှက် ရှိကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးပြဿနာများ တစ်မျိုးထက်တစ်မျိုးမရိုးအောင် ေ ပါ်ထွန်းလာခဲ့သည့်အလျောက် ကမ္ဘာ့ ငွေကြေးလုပ်ငန်းကဏ္ဍတွင် ငွေရေး ကြေးရေးလုပ်ငန်းနည်းပညာ (fintech)သည်လည်း အပြောင်းအလဲများစွာဖြင့် တိုးတက်ပြောင်းလဲလျက်ရှိကြောင်း၊ ကိုရီးယား၏ ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများသည် ယင်းအပြောင်းအလဲကို အမီမလိုက်နိုင်ပါက မျိုးတုံးပျောက် ကွယ်သွားမည်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ကိုရီးယား သမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတမဒမ်ပတ်က သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့ ပုံမှန်အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ယခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ၏ အရန်နိုင်ငံခြားငွေ (foreign reserve) သည် ခြောက်လအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ပမာဏ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ ကိုရီးယားဗဟိုဘဏ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ယခင်လက အရ န်နိုင်ငံခြားငွေသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၃၇၀ ဒသမ ၈ ဘီလီယံရှိခဲ့ ပြီး၊ ဇူလိုင်လတွင်မူအမေရိကန်ဒေါ်လာ လေးဘီလီယံခန့် ကျဆင်းသွားသည်ဟု သိရှိရသည်။ ယင်းသို့ကျဆင်းရခြင်းမှာ အမေရိ ကန်ဒေါ်လာအားကောင်း လာခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာမဟုတ်သည့် အခြား ငွေကြေးများဖြင့် လဲလှယ်ရာတွင် အခြားငွေကြေးတန်ဖိုးများ ကျဆင်းရ ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။
ပညာသင်ကြားခြင်း၊ အလုပ်လုပ်ခြင်းနှင့် သင်တန်းတက်ရောက်နေခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်နေခြင်းမရှိသည့် လူငယ်များ (Not in Education, Employment, or Training) အချိုးအစားသည် ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံတွင် အသက် ၁၅ နှစ်မှ ၂၉ နှစ်ကြား လူငယ်များ၏ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိနေကြောင်း စစ်တမ်းတစ်ရပ်ကဖော်ပြခဲ့သည်။ ယင်းအချိုးအစားသည် အိုအီးစီဒီနိုင်ငံများကြားတွင် တတိယအမြင့်ဆုံး အချိုးအစားဖြစ်နေသည်။ အိုအီးစီဒီ၏ သြဂုတ်လ ၄ ရ က် နေ့ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကိုရီးယားသမ္မတ နိုင်ငံ၏ ၂၀၁၃ ခုနှစ်က NEET အချိုးအစားသည် ၁၅ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ခဲ့သည်။
သုံးနှစ်တာကာလခန့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီးနောက် အီးယူနှင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သည် လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်ရေး သဘောတူစာချုပ်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ကို သြဂုတ်လ ၄ ရက်တွင် ယေဘုယျ အားြ ဖင့် ရရှိခဲ့ကြပါသည်။ အဆိုပါနှစ်ဦးနှစ်ဖက် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူစာချုပ်အရ အီးယူနှင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်မှုပြုလျက်ရှိသော ကုန်စည်များအပေါ် ကောက်ခံလျက်ရှိသည့် အကောက်ခွန်အားလုံး နီးပါးအား ဖယ်ရှားပေးမည်ဖြစ်ပါသည်။
သြဂုတ်လ၅ ရက်နေ့က ကိုရီးယား အလုပ်အကိုင်နှင့်အလုပ်သမားဝန်ကြီး ဌာနက ၂၀၁၆ခုနှစ်အတွက် အနိမ့်ဆုံး တစ်နာရီလုပ်ခကို ယခုနှစ်ထက် ဝမ်၄၅၀ ပိုမို၍ ဝမ်၆ç၀၃၀ သတ်မှတ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည့်အတွက် ယ ခု နှစ်ထက် ၈ ဒသမ ၁ ရာခိုင်နှုန်းပိုမိုပါတယ်။ အဆိုပါတစ်နာရီအနိမ့်ဆုံး လုပ်ခသည် တစ်ရက် ရှစ်နာရီအလုပ် ချိန်ရှိသော အလုပ်များအတွက် တစ်ရက်လုပ်ခ ဝမ် ၄၈,၂၄၀ (ဒေါ်လာ ၄၁ ဒသမ ၀၉)ရရှိမည် ဖြစ်ပြီးတစ်လလျှင် ၁,၂၆၀, ၂၇၀ ဝမ် (ဒေါ်လာ ၁,၀၇၂ ဒသမ ၅၈)ရရှိမည် ဖြစ်သည်။ တစ်လလုပ်ခ/ လစာသည် တစ်လလျှင် အလုပ်ချိန် ၂၀၉နာရီ အပေါ် အခြေခံတွက်ချက်ထားသည်။ အနိမ့်ဆုံးလုပ်ခသတ်မှတ်ရေးကော်မရှင်က အဆိုပါအနိမ့် ဆုံးလုပ်ခကို စံပြု တွက်ချက်ရမည်ဖြစ်ပြီး၊ အနိမ
ထိုင်းနိုင်ငံနှင့်လာအိုနိုင်ငံတို့သည် လာမည့်သုံးနှစ်အတွင်း နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုကို အမေရိကန်ဒေါ်လာရှစ် ဘီလီယံအထိ မြှင့်တင်ရန် ကတိပြုပြီး ဖြစ်ပါသည်။ အဓိကအားဖြင့် အထူး စီးပွားရေးဇုန်များတွင် ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်၍ မြှင့်တင်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသများရှိ အထူးစီးပွားရေးဇုန်များသည်လာမည့် သုံးနှစ်အတွင်း ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရန် အတွက်သာမက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမြှင့် တင်ရန်အတွက်ပါ အရေးပါကြောင်း သြဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့ကကျင်းပခဲ့သည့် ဆွေးနွေးပွဲတွင် ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားရေး နှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး ဌာနဝန်ကြီး မစ္စတာချတ်ချိုင်းက ပြော ကြားခဲ့ပါသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံသားများနှင့်နိုင်ငံခြားသား ခရီးသည်များသည် ပြည်ပမှယူဆောင်လာသောပစ္စည်းများအတွက် အကောက်ခွန်ပေးဆောင်ရန် ၎င်းတို့၏ debit card သို့မဟုတ် credit card များကို မကြာခင် အသုံးပြုနိုင်မည်ဖြစ်ပါသ ည်။ သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ်၌ စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ အကောက်ခွန် ပေးဆောင်နိုင်မည့် လမ်းကြောင်းသစ် (ဘဏ်ကတ်များဖြင့် ပေးချေခြင်း) ကို စတင်အသုံးပြုနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့က ဝမ်ငွေ နှင့်အမေရိကန်ဒေါ်လာ လဲလှယ်နှုန်း သည် သုံးနှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးရောက် ရှိ၍ ဒေါ်လာငွေတန်ဖိုးတက်နေခဲ့သည်။ ၎င်းင်းအပြင် ဒေါ်လာငွေတန်ဖိုးတက်မှုသည် သုံးလအတွင်း ရှစ်ရာခိုင်နှု န်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးလဲလှယ်နှုန်းအဖြစ်ရှိခဲ့သည့် တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၁,၁၆၅ ဒသမ ၆ ဝမ် သည် သုံးနှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးနှုန်းထားဖြစ်ခဲ့ရာ ယင်းနှုန်းထားကိုကျော်၍ စံချိန်သစ်တင်သွားဖွယ်ရှိ သည်။
ထိုင်းနိုင်ငံသည် အာဖရိကနိုင်ငံများသို့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၁၃ သန်း ဖိုးရှိသော ဆန်တန်ချိန် ၇၆၅,၀၀၀ ရောင်းချရန် အပြီးသတ်ဆွေးနွေးပြီးဖြစ်ပါသည်။ အာဖရိကသို့ သွားရောက်သည့် ငါးရက်ကြာခရီးစဉ်အတွင်း ထိုင်းြ ပည်ပ တင်ပို့သူများနှင့် အာဖရိကမှ တင်သွင်းသူများသည် ဆန်အရောင်း အဝယ်အတွက် နားလည်မှုစာချွန်လွှာ ၁၁ ခုလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးမစ္စတာချတ်ချိုင်း က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။