Background
လယ်ယာထွက်ကုန် ကောက်ပဲသီးနှံမျိုးစုံကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် သည်မှစပြီး သန့်စင်ခြင်း၊ သိုလှောင်ခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း၊ ကုန် ချောအဖြစ် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်ခြင်းနဲ့ နောက်ဆုံးစားသုံးသူလက်ဝယ် အရောက် ရောင်းချခြင်းစတဲ့ လုပ်ငန်းအဆင့်ဆင့်ဟာ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းမှာ အရေးပါတဲ့လုပ်ငန်းများဖြစ်ပါတယ်။
ဥရောပသမဂ္ဂမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေအနက် ဂျာမနီနိုင်ငံက ဗီယက်နမ်ပို့ကုန်တွေရဲ့ အရေးကြီး ဆုံးဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး ရှေ့ဆက်ပို့ကုန်တင်ပို့ဖို့ အလားအလာကောင်းတွေရှိကြောင်း ဗီယက်နမ်စက်မှုနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနMOIT ရဲ့ ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးဌာနအကြီးအကဲက ပြောကြားပါတယ်။ ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ စာရင်းများအရ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က ဂျာမနီကို ပို့ကုန်တင်ပို့မှု ဒေါ်လာ ၃ ဒသမ ၃၅ ဘီလီယံရှိပြီး ၂၀၁၀ ထက် ၄၁ ရာခိုင်နှုန်းပိုမိုမြင့်မားခဲ့ပါတယ်။
ပထမအကြိမ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဒုတိယ ပုံမှန်အစည်းအဝေးတွင် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ် စားလှယ် အသီးသီးတို့က လူမှုရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး စသည့်ကဏ္ဍပေါင်းစုံ အတွက်မေးမြန်းတင်ပြခဲ့ကြရာ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး၏ "ဓာတ်ဆီဖြန့်ဖြူးရာတွင် သတ်မှတ်ဈေးနှုန်းတစ်မျိုးတည်းဖြင့် ရောင်းချနေ ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေသော အကျိုးအပြစ်များ အား ပြန်လည်ဝေဖန်သုံးသပ်၍ လိုအပ်မည့် အစီ အစဉ်များ
ယွမ်ငွေကြေးရဲ့ ငွေလဲနှုန်းက ဈေးကွက်တောင်းဆိုချက်အတိုင်း ဆောင် ရွက်တာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အစိုးရက ဈေးကစားနေခြင်းမဟုတ်ကြောင်း အဆင့်မြင့် အရာရှိတစ်ဦးက ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်ကပြောပါတယ်။ တရုတ် နိုင်ငံရဲ့ အပြည် ပြည်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲကိုယ်စားလှယ်နဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီး၏ လက်ထောက်အရာရှိဟောင်း ချုံကွမ်းက ပေကျင်းမြို့မှာပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာ ပြောကြားပါတယ်။
သြစတြေးလျပဲ အင်ဖော်မေးရှင်း ကနေဒါအကြောင်းလေး ရေးပြီးပြန်တော့ ပဲနယ်ပဲလောကကသူတွေအတွက် ရေးစရာတာဝန်လေးတစ်ခု ကျန်နေသေးတယ်လို့ ခံစားမိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ အိန္ဒိယဈေးကွက်ကို မြန်မာ၊ ကနေဒါနဲ့အပြိုင် ကုလားပဲဖြူလုံးကြီး၊ ကုလားပဲဝါတွေ အဓိကပို့ပြီး တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ဈေးကွက်ဝေစု တိုးခဲျ့တဲ့ သြစတြေးလျနိုင်ငံ အကြောင်းလေးပါပဲ။ သြစတြေးလျမှာ အဓိကစိုက်တဲ့ပဲတွေက မြန်မာမှာလည်းစိုက်တဲ့ ကုလားပဲ၊ ပဲရာဇာ၊ ပြီးတောFa ba bean, Field Pea, Lupin နဲ့ Vetch ပဲတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဈေးကွက်ဝင်ပြီး အနည်းငယ်စိုက်ပိုျးတဲ့ ပဲတွေလည်းရှိပါ သေးတယ်။ အဲဒီပဲတွေက မြန်မာတွေနဲ့ မစိမ်းပါဘူး။ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲလွန်း၊ ပဲစင်းငုံ၊ နေဗီနဲ့ အဇူကီပဲတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သြစတြေးလျ ကတော့ ပဲတွေကို နံှစားသီးနံှတွေ၊ ဆီထွက်သီးနံှတွေနဲ့ အလှည့်ကျ စိုက်တယ်။ အဲလိုစိုက်တဲ့အတွက် အထွက်နှုန်းမှာ တစ်ဟက်တာကို သုည ဒသမ ၅ ကနေ ၁ တန်အထိ တိုးလာတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အသားဓာတ် ပါဝင်မှုကလည်း သုည ဒသမ ၅ ကနေ ၁ ဒသမ ၈ ရာခိုင် နှုန်းတိုးလာတယ်။ အဲဒီလိုတိုးလာတဲ့အတွက် အကိုျးအမြတ်က ပဲစုစုပေါင်းတန်ဖိုးရဲ့ ၃ဝ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိတယ်တဲ့။ စိတ်ဝင်စားစရာနော်။ အထွက်တိုး မျိုးကောင်း မျိုးသန့်တွေကို စိုက်ပျိုးတယ်။ သွင်းအားစုတွေ စနစ်တကျထည့်တယ်၊ ခေတ်မီလယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးစက်ကိရိယာတွေကို သုံးစွဲတော့ တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် ပဲထုတ်လုပ် မှုကလည်း ကနေဒါကိုသာမမီတာ တန်ချိန် သိန်းချီပိုထုတ်လုပ်လာနိုင်တာ တွေ့ ရပါတယ်။ ပဲမျိုးစုံကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ စိုက်ဧရိယာ ၂၂၆၅ဝဝဝ ဟက်တာစိုက်ပြီး၊ သီးနံှ တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅ သန်းလောက် ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ တန်ဖိုးကတော့ သြစတြေးလျဒေါ်လာ ၆၇၅ သန်းပေါ့။ သြစတြေးလျပဲမျိုးစုံထုတ်လုပ်မှုကိုကြည့်ရင် ကနေဒါ ကို မမီပေမယ့် ပဲမျိုးစုံထုတ်လုပ်မှုကတော့ အများစုက တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် တန်ချိန် တစ်သိန်းဝန်းကျင် တိုးနေတာတွေ့ရပါတယ်။ ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ နဲ့ ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ ဘဏ္ဍာနှစ်ပဲမျိုးစုံ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှု၊ ၂ဝ၁ဝ သီးနံှနှစ် သြစတြေးလျပဲမျိုးစုံ ထုတ်လုပ်နိုင်မှု၊ ရောင်းချနိုင်မည့်ခန့်မှန်းချက်အခြေအနေကို ဖော်ပြလိုက်ပါ တယ် ပဲအမျိုး အစား ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ ထုတ်လုပ်မှု(မက်/တန်) ထုတ်လုပ်မှု(မက်/တန်)Desi Chickpeas 343650 475000Kabuli Chickpeas 34250 37450Faba Beans 88700 224900Broad Beans 28500 17000Field Peas 252100 351000Lentils 51400 104000Sweet Lupins 444120 564750Albus Lupins 40200 47100ကဲအခု ပဲတစ်မယ်ချင်းအလိုက်ပြောကြရအောင်.ကုလားပဲ ကုလားပဲကို သြစတြေးလျမှာ ၁၉၇ဝ ခုနှစ် အစောပိုင်းက တည်းက စိုက်ပျိုးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေစီကုလားပဲနဲ့ ကာဘူလီ ကုလားပဲဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ ဒီပဲနှစ်မျိုးက ပဲစေ့အရွယ်အစား၊ ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ အရောင်သိသိသာသာ ကွဲပါတယ်။ ဒေစီကုလားပဲဝါက ပဲစေ့တစ်စေ့ကို အလေးချိန် ၁၂ဝ မီလီဂရမ်လောက်ရှိပြီး အညိုရောင်၊ အဝါရောင်၊ လိမ္မော်ရောင်၊ အနက်ရောင်နဲ့ အစိမ်းရောင်ရှိပါတယ်။ ခွဲခြမ်း အဖြစ်စားသုံးတဲ့ အိန္ဒိယအကြိုက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကာဘူလီ ကုလားပဲက ဒေစီကုလားပဲထက် အလုံးပိုကြီးပါတယ်။ ၄ဝဝ မီလီဂရမ်လောက်အလေးချိန်ရှိပါတယ်။ အလုံးအတိုင်း အများစုစားသုံး ကြပြီး မြေထဲပင်လယ်ဒေသက အကြိုက်ပဲပေါ့။ ကုလားပဲဟာ ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ်နဲ့ အသားဓာတ် ကောင်းကောင်းရရှိတဲ့ ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကာဘူလီ ကုလားပဲကို သြစတြေးလျနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းနဲ့ ဝိတိုရီးယား မှာ အဓိကစိုက်ပါတယ်။ အကျော်ကြားဆုံးကုလား ပဲဖြူလုံးကြီးမျိုးက ွGenesis ဖြစ်ပါတယ်။ ၇ - ၈ မီလီမီတာရှိပြီး၊ ဒီဇင်ဘာ လလယ်နဲ့ နှောင်းပိုင်းတွေမှာရိတ်သိမ်းပါတယ်။ သြစတြေးလျဟာ ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ မှာ ကုလားပဲတန်ချိန် ၃၇၇၉ဝဝ တန် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ရာမှ ၂ဝဝ၉- ၂ဝ၁ဝ မှာတော့ ၅၁၂၄၅ဝ တန်အထိ တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပဲရာဇာ ပဲရာဇာကို သြစတြေးလျမှာRed Lentil(ပဲနီလေး)နဲ့Green Lentil ဆိုပြီး အုပ်စု ၂ ခုခွဲထားပါတယ်။ ပဲစေ့ အရွယ်အစားသေးငယ်ပြီး အချင်း ၂-၆မီလီမီတာရှိပါတယ်။ ပဲစေ့ ၁ဝဝကို ၂-၆ ဂရမ် ကြား အလေးချိန်ရှိပါတယ်။ ခွဲခြမ်းလုပ်တဲ့အခါ လွယ်ကူပြီး အခြမ်း ထွက်နှုန်းကောင်းဖို့ဆိုတာ ပဲအရွယ်အစားနဲ့ ပုံစံပေါ်မူတည်တာပေါ့။ ပဲနီလေးခွဲခြမ်းကို ဟင်းချက်ပြီး၊ စွတ်ပြုတ်လုပ်ပြီး သောက်ကြပါတယ်။ အမှုန့်ကိုတော့ ပေါင်မုန့်၊ ကိတ်နဲ့ ကလေးတွေအတွက် အစားအစာ လုပ်ဖို့ နံှစားသီးနံှအမှုန့်တွေထဲမှာ ရောသုံးပါတယ်။ ပဲပင်ပေါက်လည်း ဖောက်သုံးပါတယ်။ Green Lentil ကိုတော့ အချင်း ၆ - ၉ မီလီ မီတာနဲ့ အစေ့တစ်ရာကို အလေးချိန် ၆-၈ ဂရမ်ရှိပါတယ်။ ဈေးကွက် အကြိုက်ကတော့ ၇-၈ မီလီမီတာပါပဲ။ ၆ ဒသမ ၅ - ၇ ဒသမ ၅ မီလီမီတာကို လက်ခံပြီး ၄-၅မီလီမီတာကတော့ ငယ်လွန်းလို့ မကြိုက် ပါဘူးတဲ့။ အရွယ်အစားကြီးတဲ့Green Lentil ကို အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသက ရိုးရာဟင်းလျာ တော်တော်များများမှာ စားသုံးကြပါတယ်။ ဒီနှစ် စိုက်ဧရိယာဟက်တာ ၁၅၈ဝဝဝ ရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းရပြီး၊ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်ထက် ၅ဝ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာပါတယ်။ တန်ချိန် ၃၃ဝဝဝဝ - ၃၅ဝဝဝဝ ထုတ်နိုင်မှာဖြစ်ပြီး၊ ထွက်နှုန်းကောင်းရင် ၃၈ဝဝဝဝ - ၄ဝဝဝဝဝ တန်အထိ ထုတ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ် ကနေဒါမှာကလည်း အရည်အသွေး ပြဿနာကြောင့် ပဲရာဇာကို အဓိကစားတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ပါကစ္စတန်၊ ယူအေအီးနဲ့ အီဂျစ်နိုင်ငံတွေက အဝယ်လျော့ပြီး သြစတြေးလျ ပဲရာဇာကိုဝယ်သူတွေစောင့်ကြည်နေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကနေဒါ ရဲ့ ပဲရာဇာထုတ်လုပ်မှုကိုတော့ မမီပါဘူး။ ကမ္ဘာ့ပဲရာဇာစိုက်ပိုျးမှု အခြေအနေကို ဂရပ်နဲ့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပဲတီစိမ်း သြစတြေးလျမှာစိုက်တဲ့ ပဲတီစိမ်းဟာ ကမ္ဘာ့ပဲတီစိမ်း ထုတ်လုပ် မှုရဲ့ ၉ဝ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးထုတ်လုပ်တဲ့ အိန္ဒိယ၊ မြန်မာ၊ ထိုင်းနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားက အင်ဒို-မြန်မာ မူရင်းဒေသမိုျး ဖြစ်ပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းကို အဓိက ပဲပင်ပေါက် ဖောက်စားပါတယ်။ ချက်ပြုတ်၊ အခြမ်းခြမ်း၊ ကြော်လှော်ပြီး နည်းမိုျးစုံနဲ့ ဟင်းလျာအဖြစ်ရော၊ သွားရေစာအဖြစ်ပါ စားသုံး ပါတယ်။ ပဲတီစိမ်းဟာ ဗီတာမင်အေ၊ ဘီဝမ်း၊ ဘီတူးနဲ့ ဗီတာမင်စီဓာတ်တွေပါဝင်တဲ့အတွက် ကလေးငယ်တွေ အတွက်ရော လူကြီးတွေအတွက်ပါ အထူးကောင်းမွန်ပါတယ်။ ပတ္တမြားပဲ ပတ္တမြားပဲကို နူးညံ့ပြီးအရသာရှိတဲ့အတွက် ပေါင်မုန့်၊ ကိတ်မုန့် အချိုတွေ ပြုလုပ်စားသုံးပါတယ်။ ပဲအမှုန့်ကို ပေါင်မုန့်၊ စွပ်ပြုတ် တွေထဲမှာ ၅-၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းထည့်သွင်း အသုံးပြုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ မှာလည်း ဂျပန်ကနေ မျိုးယူပြီး စိုက်ပျိုးစမ်းသပ်တင်ပို့ နေတာရှိ ပါတယ်။Faba bean Faba bean ဟာ တရုတ်နိုင်ငံ၊ မြေထဲပင်လယ်ဒေသ၊ အာဖရိ ကနိုင်ငံတွေမှာအရေးပါတဲ့ ပဲတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ မွေးမြူရေးအတွက် တိရစ္ဆာန် အစားအစာဖြစ်သလို အာဟာရရှိတဲ့ ပဲတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ပတင်ပို့မှု အလားအလာရှိတဲ့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ Broad bean Faba bean လိုအရသာရှိပြီး၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဈေးကွက်ကို အဓိကသွားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သြစတြေးလျသားတွေက ပြည်တွင်း မှာလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စားသုံးကြပါတယ်။ ဥရောပတောင် ပိုင်းနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေကိုလည်း သွားရေစာပြုလုပ်ဖို့ အတွက် တင်ပို့ပါတယ်။ ဝိတိုရီးယား အနောက်တောင်ပိုင်းနဲ့ သြစတြေးလျတောင်ပိုင်း၊ အရှေ့တောင်ပိုင်းတွေမှာ စိုက်ပါတယ်။ Field Pea သြစတြေးလျမှာ လက်ရှိတန်ချိန် ၄ သိန်းနီးပါးထုတ်လုပ်နေ ပါတယ်။ အာရှ၊ ဥရောပနဲ့အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွေ စားသုံးဖို့ အဓိကတင်ပို့ပါတယ်။ သြစတြေးလျမှာ အဓိကစိုက်ပိုျးတဲ့ Field Pea အုပ်စု (၄)စုရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့..-Blue Round (လူစားသုံးရန်)ီ- Dun Dimples (လူနှင့်တိရစ္ဆာန် စားသုံးရန်)-Maple Round (ငှက်စာ၊ တိရစ္ဆာန်စာ)-White Round (အမှုန့်၊ အခြမ်း အဖြစ်လူစားသုံးရန်) Lupin Lupin လူစားသုံးကြပြီး ပဲပုပ်နဲ့Dry Beans တွေနဲ့အလှည့်ကျ စားသုံးကြပါတယ်။ သွားရေစာလုပ်စားတယ်။ ဆော့စ်လုပ်ပြီးလည်း စားသုံးကြတယ်။ ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ မှာ တန်ချိန် ၄၈၄၃၂ဝ ထုတ်လုပ်နိုင် ရာက ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ မှာ တန်ချိန် ၆၁၁၈၅ဝ အထိတိုးမြင့်ထုတ် လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ Vetch အများဆုံးသုံးတဲ့ Vetch ပဲမျိုးတွေကတော့ Common Vetch၊ Purple Vetch နဲ့Woolly-Pod Vetch တို့ဖြစ်ပါတယ်။ သီးနံှတွေကို အလှည့်နဲ့စိုက်ပြီး မိုးကြိုစိုက်တဲ့အကျိုးကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့မှုမှာ အခွင့် အရေးများပါတယ်။ ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ မှာ သြစတြေးလျပဲဟာ ၂ဝဝ၈- ၂ဝဝ၉ ထက် ၄ဝ ရာခိုင်နှုန်းပိုမြင့်လာပါတယ်။ ယခုနှစ်မှာ ၂ဝဝ၉- ၂ဝ၁ဝ ထက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုများမယ်မှန်းထားပါတယ်။ ကုလားပဲ စိုက်ဧရိယာ ဒီနှစ်မှာ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာမယ် ခန့်မှန်းရပါတယ်။ သြစတြေးလျလည်း ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ က မိုးခေါင်မှုဒဏ်ကြောင့် သီးနံှ တွေ အရွယ်အစားသေးခဲ့ပါတယ်။ သြစတြေးလျရဲ့ ပဲမျိုးစုံကို အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ တရုတ်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လို အာရှနိုင်ငံတွေကိုပို့ပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ သြစတြေးလျပဲတွေရဲ့ အဓိကဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး၊ ကုလားပဲနဲ့ ပဲရာဇာကို အဓိက များများ တင်သွင်းပါတယ်။ ပဲထုတ်လုပ်မှုပုံသေဖြစ်၊ စိုက်ဧကတိုး၊ အထွက်တိုး အောင် လုပ်တော့လည်း ရာသီဥတုဒဏ်ခံရတာ များတဲ့အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာကပဲထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံတွေကို မှီခိုနေ ရပါတယ်။ သြစတြေးလျနဲ့မြန်မာ အိန္ဒိယဈေးကွက်ကို အဓိကပြိုင်ရမယ့်ပဲ တွေကတော့ ကုလားပဲနဲ့ ပဲရာဇာပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာတောင်သူများ အများစုရဲ့အလေ့အထက မျိုးကို သီးသန့်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် ရွေးချယ် စိုက်ပျိုးတာမဟုတ်ဘဲ နှစ်တိုင်းစိုက်ပိုျးထွက်ရှိတဲ့ အထဲကနေဖယ်ပြီး မျိုးအဖြစ်ပြန်စိုက်ပျိုးရာက ကာလကြာသည့်အခါ Degenerate ဖြစ်၊ မျိုးအရည်အသွေးတွေ ညံ့ဖျင်းလာပြီး အထွက်နှုန်းလျော့၊ အထွက် လျော့ ဖြစ်လာတာပါပဲ။ ကုလားပဲဆိုလည်း ဗွီတူးမျိုးက မျိုးညံ့ အလုံး သေးလာရာကနေ အခုဆို ကုလားပဲဖြူလုံးကြီးကို တန်ချိန် ထောင် ဂဏန်းပဲတင်ပို့နိုင်တဲ့ အခြေအနေရောက်နေပါပြီ၊ ပြည်တွင်း စားသုံးမှု များတဲ့အတွက်သာ တောင်သူတွေ၊ ကုန်သည်တွေ ခံသာနေတာပါ။ တခြားပဲလွန်းဖြူ၊ ပဲစင်းငုံတွေလည်း မျိုးပြောင်းဖို့လိုနေပါပြီ။ တလော တုန်းကတော့ သတင်းကောင်းလေး ကြားလိုက်ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့က မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည်မှ ပြည်တွင်းပြည်ပ ရောင်းချသည်အထိ လုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်း အစည်းအဝေးကို ဌာနဆိုင်ရာက တာဝန်ရှိသူတွေ၊ ပညာရှင်တွေ မြန်မာနိုင်ငံပဲမျိုးစုံနှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်း၊ မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံနှင့် ကုလားပဲအစုအဖွဲ့၊ ထောပတ်ပဲ၊ ပဲလွန်းနှင့် အခြားပဲအစု အဖွဲ့တွေ၊ အထူးပြုကုမ္ပဏီတွေ၊ ပြည်နယ် တိုင်းဒေသကြီးတွေက တောင်သူတွေတက်ရောက်ပြီး အားသွန်ခွန်စိုက် ဆွေးနွေးပြီးရှေ့ဆက် ဆောင်ရွက်ရမယ့်လုပ်ငန်းတွေကို အစီအစဉ်တကျ ဖော်ထုတ်ကြ တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အထွက်နှုန်းတိုးဖို့၊ တစ်ဧကစိုက် ပိုျးထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ် လျှော့ချဖို့၊ မြန်မာ့ပဲတွေကို ပြည်ပတင်ပို့ရာမှာ အခြား ပဲတင်ပို့တဲ့နိုင်ငံတွေနဲ့ ဈေးနှုန်း၊ အရည်အသွေး ယှဉ်ပြိုင် ရောင်းချ နိုင်ဖို့အတွက် မြန်မာ့ပဲအများစုကို မျိုးပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်နေပါပြီလို့ ပဲနယ်ပယ်မှာ ကျင်လည်နေကြတဲ့ သက်ဆိုင်သူများသိနိုင်ဖို့ တိုက် တွန်းလိုက်ရပါတယ်။ ကြယ်ပြာပန်း
ဒေါ်လာ ရေနံ နဲ့ ရွှေ တို့ရဲ့ အလားအလာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဟာ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ် ကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းကပြန်လည်နာလန်ထူစပြုနေ ပြီဖြစ်ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး နာလန်ထူမှုဟာ နှေးကွေးနေဆဲဖြစ်နေ သလို တစ်ကျော့ပြန်စီးပွားရေးဆုတ်ကပ်အတွင်းကျရောက်နိုင်သေးတယ်ဆို တဲ့စိုးရိမ်မှုတွေရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ကမ္ဘာ့ ဘဏ္ဍာရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုးဟာ ယိမ်းယိုင်မှုတွေရှိလာပြီး ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွေမှာဒေါ်လာရဲ့အခန်း ကဏ္ဍနဲ့ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းထုတ်စရာ တွေဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဥရောပဒေသမှာရှိတဲ့ ဂရိနိုင်ငံရဲ့ ေြွကးမြီ အခက်အခဲ ပြဿနာကြောင့်ယူရိုငွေကြေးအပေါ်မှာ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ယူရိုငွေကြေးသုံးစွဲတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲက ဂရိနိုင်ငံ အကျပ်အတည်းဖြေရှင်းပြီးချိန် နောက်ပိုင်းမှာ အိုင်ယာလန်နိုင်ငံရဲ့ ေြွကးမြီ ပြဿနာထပ်ဆင့်ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့အတွက် အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ ကို ငွေကြေးအကျပ်အတည်းက လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ကယ်ဆယ်ဖို့ ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့အိုင်အမ်အက်ဖ် တို့ကဝိုင်းဝန်းဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ရပါတယ်။ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေးရဲ့ မရေမရာမှုန်ဝါးမှု တွေကြောင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ ဈေးသင့်တဲ့အခါမှာ ရွှေရဲ့ တန်ဖိုးဟာ ဆက်လက်ခိုင်မာနေဦးမယ်လို့ ဈေးကွက်လေ့လာသူ တွေကယုံကြည်ထားကြပါတယ်။ ယူရိုငွေကြေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေ တာတွေ ဒေါ်လာနဲ့ ထားတဲ့အရန်ငွေကြေး တစ်ပုံတစ်ပင်ကြီး ပိုက်မိ နေတဲ့ အဖြစ်မိုျးကြောင့်နိုင်ငံခြားငွေကိုင်ထားရတာကို အကာအရန် သဘောနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက ရွှေဘက်ကို ဦးလှည့်လာနိုင်စရာ ရှိနေပါ တယ်။ ကမ္ဘာ့ရှယ်ယာဈေးကွက်တွေ မရေမရာဖြစ်နေတာတွေနဲ့ အရှေ့ အလယ်ပိုင်းဈေးကွက်မှာ ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်လာနိုင်တာတွေကြောင့် ရွှေဟာ ရှယ်ယာဈေးကွက်တွေကို ကျော်တက်သွားနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်း ကျင်သူတွေက ယုံကြည်ထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်း ကာလနောက်ပိုင်းမှာ ကမ္ဘာ့ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းတွေကျဆင်းမှုနဲ့အတူ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေအတွက် စွမ်းအင်ကို ရရှိစေတဲ့ ရေနံရဲ့ဈေးနှုန်းတွေလည်း ကျဆင်းလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေးနာလန်ထူလာပြီး ပို့ကုန်လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်တိုးတက်လာချိန်မှာ ရေနံဈေးတွေလည်း မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။၂ဝဝ၉ ခုနှစ်က ရေနံရဲ့ တစ်နှစ်ပျမ်းမျှ ဈေးနှုန်းကတစ်စည် ကို ၆၂ ဒေါ်လာသာရှိခဲ့ပါတယ်။၂ဝ၁ဝ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်ကာလမှာတော့ ခန့်မှန်းခြေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်လာပြီး တစ်စည်ကို (ဘရင့်ရေနံ) ၇ ဒေါ်လာထပ်ပြီး ပြန်လည်မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်လာရဲ့ရှေ့အလားအလာ ဒေါ်လာရဲ့တန်ဖိုးက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ စီးပွားရေး အခြေအနေ၊ ကမ္ဘာ့စီးပွားရးအခြေအနေတွေ ပေါ်မူတည်ပြီး အတက်အကျရှိနေတတ်ပါတယ်။ ယခုနှစ်အတွင်းမှာ ယူရိုရဲ့တန်ဖိုးဟာ ဒေါ်လာနဲ့ဖလှယ်ရာမှာ တန်ဖိုးမြင့်တက်လာခဲ့သလို ဂျပန်ယန်း ငွေက လည်း ဒေါ်လာနဲ့ဖလှယ်ရာမှာ ၁၅နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးအထိရောက် ရှိခဲ့ပါတယ်။ ထို့အတူ ထိုင်းနဲ့ မလေးရှားတို့လို အာရှနိုင်ငံအချို့ရဲ့ ငွေကြေးတွေရဲ့တန်ဖိုးတွေကလည်း ၁၅ နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံး အနေ အထားကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ရေရှည်မှာ ဘတ်ဂျက်လိုငွေ ထိန်းချုပ် နိုင်ဖို့ ၊ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းတွေ မြှင့်တင်နိုင်ဖို့နဲ့ ဘတ်ဂျက်လိုငွေတွေကိုလျှော့ချ နိုင်ဖို့အတွက် အမေရိ ကန်နဲ့ ဥရောပ နိုင်ငံတွေက ငွေကြေးတန်ဖိုး ကျဆင်းတာကို ပိုမို သဘောကျပါတယ်။ ထိုနည်းတူ တခြားနိုင်ငံတွေက လည်း ငွေကြေးတန်ဖိုးမြင့်တက်မှုနဲ့ ငွေဖောင်း ပွမှုကိုထိန်းချုပ်ဖို့ အတွက် ငွေကြေးတန်ဖိုးမြင့်တက်နေတာကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းလာ ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် တရုတ်ယွမ်ငွေကြေး တန်ဖိုးကျဆင်းတာဟာ တရုတ်ပို့ကုန်တွေပြည်ပမှာ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှုစွမ်းအင်တိုးတက်လာအောင် တမင်ဖန်တီးထားတယ်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အစဉ် တစိုက် စွပ်စွဲပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက စီးပွားရေးနာလန်ထူမှုကို ခိုင်မာလာစေဖို့အတွက် ဒေါ်လာဘီလီယံ ၆ဝဝ နဲ့ စီးပွားရေး စွမ်းအားမြှင့် အစီအစဉ်ကိုဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ အလားတူ အင်္ဂလန်ဘဏ်နဲ့ ဂျပန်ဗဟိုဘဏ်တို့ကလည်း လှည့်ပတ်ငွေ ကြေးတိုးပွားလာစေမဲ့Quantitative Easing ခေါ်အစီအစဉ်တွေကိုဆောင်ရွက်လာပါတယ်။ နိုင်ငံအများအပြားက အပြိုင်အ ဆိုင်ငွေကြေးတန်ဖိုး ကျဆင်း စေမဲ့လုပ်ရပ်တွေ ဆောင်ရွက်လာတဲ့အတွက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဆိုးလ်မြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဂျီ-၂ဝ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ အိုင်အမ်အက်ဖ် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒိုမနစ်စထရော့ခန်းက 'ငွေကြေးစစ်ပွဲ' တွေဖြစ်နေပြီလို့ သတိပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ဂျီ-၂ဝ ခေါင်းဆောင်တွေက ''အပြိုင်အဆိုင်ငွေတန်ဖိုးချ''တာကို ရှောင်ရှားဖို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်အတွင်း က ဥရောပအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့ရဲ့ ေြွကးမြီ အကျပ်အတည်းကြောင့် ယူရိုတန်ဖိုးနိမ့်ကျပြီး ဒေါ်လာ တန်ဖိုး တက်ခဲ့ပါတယ်။ ယူရိုငွေတန်ဖိုးဟာ မေ ၁၉ ရက်က တစ် ဒေါ်လာကို ၁ ဒသမ ၂၁၄၄ အထိကျ ဆင်းခဲ့တဲ့အတွက် ၂ဝဝ၆ ဧပြီ နောက်ပိုင်းအနိမ့်ဆုံးနှုန်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ အတော်များများက ငွေကြေးကိစ္စကို ဝင်ရောက်ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်မှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် တစ်ယူရိုကို ၁ ဒသမ ၃ဝ ဒေါ်လာနဲ့ ယူရို တန်ဖိုး တည်ငြိမ်နေမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ရသုံးမှန်းခြေငွေစာရင်းလိုငွေ အကြီးအကျယ်ပြနေတဲ့အတွက် နိုင်ငံခြားငွေတွေ ကိုဝယ်ယူဖို့နဲ့ ေြွကးမြီ ပြန်ဆပ်ဖို့အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ရိုက်နှိပ်ထုတ် ဝေပြီး ဒေါ်လာကို ရောင်းချနေရပါတယ်။ ဒါကြောင့်ဒေါ်လာငွေကြေး တန်ဖိုးဟာ ကျလာနိုင်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံလို အချို့နိုင်ငံတွေရဲ့ အရန်ငွေကြေးတွေမှာ ဒေါ်လာပါဝင်မှုတွေ မြင့်မားလာမှာဖြစ် ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာဒီနိုင်ငံတွေက ဒေါ်လာတွေကိုရောင်းချပြီး ယူရို၊ ရေနံနဲ့ ရွှေလိုပစ္စည်းတွေကို ဝယ်ယူလာတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂ဝ၁၁ ခုကနေ ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်အထိ ဒေါ်လာတန်ဖိုးဟာ အကျဘက်မှာ ဆက်လက် တည်ရှိနေမယ်လို့ လေ့လာဆန်းစစ်သူအများစုက ခန့်မှန်း ထားပါတယ်။ရေနံရဲ့ ရှေ့အလားအလာ ဥရောပနဲ့ အာရှမှာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုကခန့်မှန်းထားတာထက် ပိုမိုလာမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ၂ဝ၁၁ ခုနှစ်မှာ ရေနံသုံးစွဲမှု ပိုမိုတိုးတက် လာပြီး လာမဲ့နှစ်မှာ တစ်နေ့ရေနံသုံးစွဲမှုက စည် ၈၇ သန်းထိ ရောက်ရှိ လာမယ်လို့ အိုပက်က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစွမ်း အင် အေဂျင်စီ (အိုင်အီးအေ)ကလည်း ရေနံတစ်ရက် သုံးစွဲမှုက ၂ သန်း တိုးတက်ပြီး တစ်ရက်အသုံးက ၂ဝ၁၁ ခုမှာ ၈၈ ဒသမ ၅ သန်းရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ဒါကြောင့် ရေနံဈေး က ၂ဝ၁၁မှာတစ်စည်ကို ဒေါ်လာ ၁ဝဝ အထိ ပြန်တက် လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရေနံရဲ့ ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းဟာ တစ်စည်ကို ၇၅ ဒေါ်လာကနေ ဒေါ်လာ ၉၂ ဝန်းကျင်မှာ ရှိနေနိုင်တဲ့အတွက် ၂ဝ၁ဝ ခုနှစ်ကရှိခဲ့တဲ့ တစ်စည် ၆၅ ဒေါ်လာနဲ့ တစ်စည်ကို ဒေါ်လာ ၈၀ထက်အနည်းငယ်မြင့်တက်မှုရှိလာပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ရေနံသုံးစွဲမှုဟာ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းထိ တိုးတက်လာမှာ ဖြစ်တဲ့ အတွက် ၂ဝ၃၅ ခုနှစ်မှာ က မ ္ဘ ာ့ စွမ်းအင် သုံးစွဲမှုဟာ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း ထိ တိုးတက်လာ မယ်လို့ အိုင်အီးအေက နောက်ဆုံးထုတ် ပြန် တဲ့World Energy Out Look 2010 ၂ဝ၁ဝ မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ကျော်တက်ပြီး ကမ္ဘာ့ စွမ်းအင်သုံးစွဲတာ အများဆုံးဖြစ်လာလိမ့် မယ်လို့ အိုင်အီးအေ အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ နိုဘူအိုတာနာကာက ပြောပါတယ်။ ရေနံ ဝယ်လိုအား တိုးတက်မှုရဲ့ထက်ဝက်ကတရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဝယ်လိုအားတိုး တက်မှုကြောင့် ဖြစ်ရတယ်လို့ ရေနံလုပ်ငန်းကွန်ဖရင့်တစ်ခုမှာ သူက ပြောပါတယ်။ယခုနှစ်စက်တင်ဘာ တင်သွင်းမှုက ၂ဝဝ၉ ခုနှစ် အလားတူကာလကထက် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုခဲ့တယ်လို့သူ ကပြောပါတယ်။ ၂ဝ၁ဝ ပြည့်ရေနံရဲ့ဝယ်လိုအားက တရုတ်မှာ ၉ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ လက်တင်အမေရိကမှာ ၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း မှာ ၄ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်မယ်လို့ Credit Suisse က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ရေနံဈေးနှုန်းဟာ ၂ဝ၁၁ ခုနှစ် ကုန်မှာ ရာဂဏန်းထိရှိလာမယ် လို့ ဂိုလ်မန်ဆက်ကုမ္ပဏီက ခန့်မှန်းထားတယ် လို့ လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်က ထုတ်တဲ့ ဖိုင်နန်ရှယ်တိုင်းသတင်းစာရဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ခုမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ ဂိုလ်မန်ဆက်က ယခုလိုခန့်မှန်းရာ မှာ ကမ္ဘာ့ဝယ်လိုအားက ခန့်မှန်းထားတာထက် ပိုမိုမြင့်တက်လာတာ၊ ရေနံလက်ကျန် ကျဆင်းလာတာနဲ့ ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့စွမ်း အား ကျဆင်းလာတာတွေ အပေါ်မှာ အခြေခံပြီး ခန့်မှန်းထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရေနံဈေးနှုန်းဟာ ဒေါ်လာ ၇ဝ ကနေ ဒေါ်လာ ၉ဝ အကြား မှာ ရှိနေမယ်ဆိုရင် ထုတ်လုပ်သူအတွက်ရော သုံးစွဲသူအတွက်ပါ အကောင်းဆုံး အနေအထား (Comfortable Zone) ဖြစ်မယ်လို့ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား ရေနံဝန်ကြီး အလီနိုင်မီက လွန်ခဲ့တဲ့လက မှတ်ချက် ချခဲ့ပါတယ်။လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်နှစ်က သူကြိမ်ဖန်များစွာ ပြောခဲ့တဲ့ ဒေါ်လာ ၇ဝကနေ ဒေါ်လာ ၈ဝ ကြားဆိုတဲ့ ခန့်မှန်းချက် ထက် အနည်းငယ် တိုးမြှင့်လာတာတွေ့ ရပါတယ်။ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား ကမ္ဘာ့ ရေနံထုတ်လုပ် တင်ပို့ရာမှာ အများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် သူ့ဝေဖန်ချက်က ရင်းနှီးမြူပ်နံှသူတွေအတွက် သတိထားစရာ ဖြစ်ပါ တယ်။ရွှေရဲ့ ရှေ့အလားအလာ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွေရဲ့ မရေရာမှုကြောင့် ရွှေဈေးနှုန်းဟာ အမြင့်ဆုံး အနေအထားကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ဒါကြောင့်ရွှေဟာ ငွေကြေးအတွက် အစားထိုးပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ ရွှေဈေးတွေမြင့်တက်ရတဲ့အ ကြောင်းရင်းထဲမှာ ငွေကြေး ဖေါင်းပွမှုကလည်း အကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်နေပါတယ်။၁၉၈ဝ ခုနှစ်က ရွှေဈေးကိုငွေကြေးဖေါင်းပွမှုနဲ့ ချိန်ညှိလိုက်ရင် ရွှေဈေးဟာ မကြာမီမှာ တစ်အောင်စကို ဒေါ်လာ ၅ဝဝဝ မဖြစ်ဘူးလို့ပြောဖို့ ခပ် ခက်ခက်ဖြစ်နေပါတယ်လို့ လေ့လာသူတွေက ဆိုပါတယ်။ စားသုံးသူဈေး နှုန်းဖောင်းပွမှုနဲ့ညှိရင် ၁၉၈ဝ က တစ်အောင်စရှိခဲ့တဲ့ ၈၇၅ဒေါ်လာဈေးဟာ ကနေ့ပေါက်ဈေးနဲ့ညှိလိုက်ရင် ဒေါ်လာ ၂၃ဝဝ ဈေးနဲ့ သွားညီနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ရွှေရဲ့ဝယ်လိုအားက ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်ဝယ်လိုအားထက် ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်မှာ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်မားပြီး စုစုပေါင်း တန်ချိ န် ၃၃၈၅ ဒသမ ၈ တန်ရှိခဲ့ပါတယ်။ဈေး နှုန်းကတော့ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်ကရှိခဲ့တဲ့ တစ် အောင်စ ၈၇၁ ဒသမ ၉၆ ဒေါ်လာ ထက် ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ပြီး ပျမ်းမျှတစ်အောင်စကို ၉၇၂ ဒသမ ၃၅ ဒေါ်လာနှုန်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်လီရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုနဲ့ လက်ဝတ်လက်စား ထုတ်လုပ်မှုမြင့် တက်လာတဲ့အတွက် ကမ္ဘာမှာ ရွှေအများဆုံးထုတ်လုပ်တဲ့ တရုတ် နိုင်ငံက လာမဲ့ဆယ်စုနှစ်အတွင်းမှာ ရွှေဝယ်လိုအား နှစ်ဆတက်ပြီး နှစ်စဉ်တန် ၉ဝဝ ထိရှိလိမ့်မယ်လို့ ကမ္ဘာ့ရွှေကောင်စီကခန့်မှန်းထား ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက သူ့ရဲ့ ရွှေအရန်ထားတဲ့ပမာဏကို တစ်ဆ တိုးမြှင့် ဖော်ပြထားပါတယ်။ တရုတ်လက်ဝယ်ရှိတဲ့ အရန်ရွှေဟာ မက်ထရစ်တန် ၁ဝ၆၄ တန်ရှိပါတယ်။ဒီပမာဏ ကတရုတ်နိုင်ငံခြား အရန်ငွေရဲ့ ၁ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပါသေးတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ဒေါ်လာဈေးကျတဲ့ဒဏ်ကို ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် သူရဲ့နိုင်ငံခြား အရန်ငွေကြေးကို ရွှေနဲ့ရေနံဝယ်ထားဖို့ စိတ်ကူးရှိပါတယ်။တရုတ် နိုင်ငံဟာ အမေရိကန်ငွေတိုက်စာချုပ်တွေကို အများဆုံးလက်ဝယ် ထားရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပြီး သြဂုတ်လက တန်ဖိုးဒေါ်လာ ၈၆၈ ဒသမ ၄ ဘီလီယံကနေ စက်တင်ဘာ လမှာ၁၅ ဒသမ ၁ ဘီလီယံထပ်တိုးပြီး ဒေါ်လာ ၈၈၃ ဒသမ ၅ ဘီလီယံဖိုးရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ် နိုင်ငံရဲ့ရွှေပိုင်ဆိုင်မှုဟာ အမေရိကန်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ၈၁၃၃ တန်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် အများကြီးနည်းနေပါသေးတယ်။အလားတူပဲ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွေကလည်း ကမ္ဘာ့ငွေကြေးစစ်ပွဲ ဖြစ်မဲ့အလားအလာတွေ ပြင်းထန်နေချိန်နဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု က သူ့နိုင်ငံရဲ့လှည့်လည်ငွေကြေးကို တိုးမြှင့်ဖို့ကြိုးစားနေချိန်မှာ ရွှေကို ဝယ်ထားဖို့ကြိုးပမ်းလာကြပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ သူ့ရဲ့ အရန်ဒေါ်လာငွေကြေးရဲ့ ၆၃ ရာခိုင်နှုန်းကိုရွှေနဲ့ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ရွှေအတုံးဈေးက သုံးလအတွင်း တစ်အောင်စကို ဒေါ်လာ ၁၄ဝဝ ဈေးဖြစ်ပြီးလက်ငင်းဈေးက အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှာ တစ် အောင်စကို ၁၃၆၄ ဒသမ ၇၇ ဒေါ်လာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။Source:rapidtrends.co;bloomberg; reuters;energybulletin.netecoaction.org;commodityonline
မြန်မာပေါ်စကို သွပ်ပြားစက်ရုံ မင်္ဂလာဒုံ စက်မှုဇုန်ရှိ Myanmar Posco Steel Co.,Ltd သည် ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် လုပ်ငန်းများကို စတင်လည်ပတ်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ သည်။ အဆိုပါ Posco Steel Co.,Ltd ကို ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ Posco Co.,Ltd မှ ၇ဝ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် မြန်မာ့စီးပွားရေး ဦးပိုင် လီမိတက်မှ ၃ဝ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်၍ အကိုျးတူ ပူးပေါင်းတည်ထောင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါသည်။ ယခုအချိန်အထိ စက်ရုံလုပ်သားပေါင်း ၁၄၈ ဦးဖြင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများကို ဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။ Myanmar Posco Steel အနေနှင့် နှစ်စဉ်ထုတ်လုပ်မှုပမာဏမှာ သွပ်တန်ချိန် ၂၅ဝဝဝ ခန့်ကို ကုန်ချောအဖြစ် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။ အခါအားလျော်စွာ ဈေး ကွက်ရဲ့ လိုအပ်ချက်အရ တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်များလည်းရှိသည်။ ထုတ်လုပ်နေ သည့် ကုန်ချောများကိုလည်း အရည်အသွေး ကောင်းမွန်စေရန်အတွက် ကိုရီးယားနိုင်ငံ Posco မှ ပညာရှင် ၂ ဦးကိုယ်တိုင် အနီးကပ် ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
မင်္ဂလာဒုံစက်မှုဇုန်မှု TI Garment အထည်ခုျပ်စက်ရုံ မင်္ဂလာဒုံစက်မှုဇုန်ရှိ TI Garment အထည်ခုျပ်စက်ရုံသည် ဂျပန်နိုင်ငံရှိ ITOCHU ကုမ္ပဏီမှ ၂ဝဝ၂ ခုနှစ်လာ ရောက်ရင်း နှီးမြှုပ် နံှလုပ်ကိုင်နေသည့် စက်ရုံ ဖြစ်သည်။ စက်ရုံတွင်အသုံးပြု လျက်ရှိသည့် စက်များကို ဂျပန်နိုင်ငံမှ လာရောက် တပ်ဆင်ပြီး ပြည်တွင်းမှ လုပ်သားများကို နည်းပညာ များပြန့်ပွားလုပ်ဆောင်ခဲ့ သည်။ လိုအပ်သည့် ကုန်ကြမ်းအထည် များကိုလည်း ဂျပန်နိုင်ငံမှ တိုက်ရိုက် တင်သွင်းပြီး မှာယူသည့်အရေအတွက် နှင့် ဒီဇိုင်းအပေါ် ကုန်ချောထုတ်လုပ်ပြီး ပြန်လည်တင်ပို့ပေးလျက်ရှိသည်။ ဂျပန် နိုင်ငံမှတစ်ဆင့် ဥရောပနိုင်ငံများသို့ ပြန် လည်တင်ပို့ပါသည်။ စက်ရုံစတင်လည်ပတ် လုပ်ကိုင်စဉ် က လုပ်သား အင်အား ၂ဝဝ-၃ဝဝ ခန့် ဖြင့် လည်ပတ်လုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ ယခုအချိန် တွင် လုပ်သားအင်အား ၈၃ဝ ဦး အထိ တိုးမြှင့်တိုးခဲျ့ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ဒေသခံလူငယ်လူရွယ်များအား အလုပ်အကိုင် အခွင့် အလမ်း များ တိုးပွားစေ သည့်အပြင် နည်းပညာများ ပြန့်ပွားခြင်း တို့ကိုဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ စက်ရုံ၏ ထုတ်ကုန်ပမာဏမှာ တစ်နှစ်လျှင် အင်္ကျီ ၁၇၃၈၂၁၂ ခန့်ခုျပ် လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ အများ ဆုံးမှာယူသည့် အင်္ကျီများမှာ ကျားဝတ်၊ ရှပ်အင်္ကျီ အများဆုံးဖြစ်သည်။
UMFCCI မှ လူစွမ်းအားအရင်းအမြစ်ထူထောင်ပေးမှုများ ပုဂ္ဂလိက စီးပွားရေးကဏ္ဍအတွက် ဦးဆောင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းခုျပ်အနေဖြင့်လည်း ညီနောင်အသင်းများနှင့် လက်တွဲ ပူးပေါင်း၍ တစ်နိုင်ငံလုံး၏ ပုဂ္ဂလိက စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းတွင် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြသော လုပ်ငန်းရှင်များ၏ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားရေး၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ လူစွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် လေ့ကျင့်ပိုျးထောင်မှုများကို စနစ်တကျ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည်ကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်။
သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဆိုင်ရာတက္ကသိုလ်များ ယနေ့ခေတ်ကို အသိပညာခေတ်ဟုခေါ်ဝေါ်လျက်ရှိသကဲ့သို့ ယနေ့ နိုင်ငံတကာစီးပွားရေး လောက ကိုလည်း အသိပညာ အခြေခံစီးပွားKnowledge Based Economy ဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်လျက် ရှိသည်။ ခေတ်မီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတိုင်းက ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ လူသားအရင်းအမြစ်များအစဉ် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်နေစေရေးအတွက် လူသားအရင်းအမြစ်နှင့် ပတ်သက်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုများကို အလေး ထားကာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြသည့်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူသားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နံှ ထူထောင်ခဲ့မှုများကို လေ့လာကြည့်မည်ဆိုပါက ၁၉၈၈ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံ တော်အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံကို ခေတ်မီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့် နိုင်ငံဖြစ်လာစေရန် အတွက် ပညာတတ်လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်များဖြင့် တည်ဆောက်ရန် ရည်သန်၍ သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာရပ်များကို ခေတ်နှင့်အညီ စဉ်ဆက်မပြတ် လေ့လာဆည်းပူး အသုံးပြုနိုင်သော ပညာရှင်များ မွေးထုတ်ပေးနိုင်စေရန်အတွက် သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဆိုင်ရာတက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များကို နိုင်ငံ တစ်ဝန်း တွင် ထူထောင်ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။ သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနသည် လိုအပ်လျက် ရှိသည့် နည်းပညာ ရှင်များကို ပြုစုပိုျးထောင် မွေးမြူပေးနိုင်ရန်အတွက် ကွန်ပူျတာနှင့် အင်ဂျင်နီယာဘွဲ့ရများနှင့် မဟာဘွဲ့ရ များကို မွေးထုတ်ပေးလျက်ရှိနေပါသည်။ ထို့ကြောင့် လည်း ၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာ တက္ကသိုလ်များနှင့် ကောလိပ်များ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းလာမှုကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့နိုင်ပါ သည်-၁၉၈၈ခုနှစ်နောက်ပိုင်း နည်းပညာတက္ကသိုလ်/ကောလိပ်/သိပ္ပံကျောင်းများမှ ၂၅၄၆၇၆ဦးနှင့် ကွန်ပူျတာတက္ကသိုလ်များမှ ၂၇၈၁၉ ဦး မွေးထုတ်ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ စက်မှုကဏ္ဍအတွက် လူသားအရင်းအမြစ်များ လေ့ကျင့် မွေးထုတ်ပေးလျက်ရှိသည့် စက်မှုသင်တန်းကျောင်းများ၁၉၈၈ ခုနှစ်မတိုင်မီကာလက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ ဂျာမဏီနိုင်ငံ၏ အကူ အညီဖြင့် တည်ထောင်ထားသည့် စက်မှုသင်တန်းကျောင်း(ဆင်တဲ)သာရှိခဲ့ပြီး ၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း နိုင်ငံတော်အစိုးရလက်ထက်တွင် မိတ်ဆွေနိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံများ ဆီမှနည်းပညာနှင့် အကူအညီများရယူကာ စက်မှုသင်တန်းကျောင်း(၃)ကျောင်းကို တိုးခဲျ့တည်ထောင် နိုင်ခဲ့ပြီး တည်ဆောက်ဆဲ (မကွေး)စက်မှုသင်တန်းကျောင်း အပါအဝင် စက်မှုသင်တန်းကျောင်း(၄)ကျောင်း အထိ တိုးခဲျ့တည်ထောင်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ စက်မှုသင်တန်းကျောင်းများမှ စဉ်ဆက်မပြတ် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် စက်မှုနိုင်ငံတည်ဆောက်ရာမှာပေါ်ထွန်းလာမည့် စက်မှုနယ်မြေများ၊ စက်မှုဇုန် များရှိ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများအတွက် လိုအပ်လာမည့် စက်မှုပညာရှင်များနဲ့ ကျွမ်းကျင်လုပ်သားများစွာကို လေ့ကျင့်မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်လို့လည်း သိရသည်။နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏လမ်းညွှန်မှုနဲ့အတူ ဌာနဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူတို့က စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မှု များကြောင့် ယခုဆိုလျှင် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်ပြီးစက်မှုအတတ်ပညာများ သင်ယူခဲ့သူများမှ ပြန်လည် ဖြန့်ဝေသင်ကြားပို့ချနေရာ၌ (ဆင်တဲ) စက်မှုသင်တန်းကျောင်းတွင် စက်မှုဘာသာရပ် (၈) မိုျးကို သင်တန်း အမှတ်စဉ် (၁ မှ ၂၉) အထိ (၁.၁၂.၁၉၉၇) ရက်နေ့မှ (၃ဝ.၇.၂ဝ၁ဝ) ရက်အတွင်း ပညာရှင်ပေါင်း (၂၈၄၃) ဦးကို လေ့ကျင့်မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ပြီး စက်မှုသင်တန်းကျောင်း (မန္တလေး)မှ စက်မှုဘာသာရပ်(၆)မိုျးကို သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁နှင့်၂)အထိ (၁၆.၁ဝ.၂ဝဝ၈) ရက်မှ (၁၁.၈.၂ဝ၁ဝ) ရက်အတွင်း ပညာရှင်ပေါင်း (၂၈၉) ဦး လေ့ကျင့်မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့သည့်အပြင် စက်မှုသင် တန်းကျောင်း (သာဂရ)တွင် စက်မှုဘာသာရပ် (၄) မိုျးကို သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁ မှ ၂) အထိ (၁ဝ.၈.၂ဝ၁ဝ) ရက်မှ (၃ဝ.၆.၂ဝ၁ဝ) ရက်အတွင်း ပညာရှင်ပေါင်း (၂၂၃) ဦး လေ့ကျင့်မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ပြီး စက်မှုသင် တန်းကျောင်း(ပခုက္ကူ)တွင် စက်မှုဘာသာရပ် (၉)မိုျးကို သင်တန်း အမှတ်စဉ် (၁) အဖြစ် (၁၅.၇.၂ဝ၁ဝ) ရက်နေ့က ဖွင့်လှစ် သင်ကြား ခဲ့ရာ၌ သင်တန်းသားပေါင်း (၂ဝ၉) ဦး တက်ရောက်သင်ယူနေဆဲဖြစ်သည်။