Background
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် စီးပွားရေး ဆုတ်ကပ် အကျပ်အတည်း ရှည်ကြာဦးမည်ဖြစ်သည့်အတွက် အလုပ်အကိုင် အပြည့်အ၀ ရရှိရေးအတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာဦးမှာဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု မှ နိုဘယ်ဆုရ စီးပွားရေးပညာရှင် ပေါခရူမင်က အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်ကသတိပေး ပြော ကြားပါတယ်။ အိမ်ခြံမြေကဏ္ဍ ပြန်လည် ဦးမော့လာခြင်းနဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင် တဲ့ လူဦးရေမှာ အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးမှုက စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုကိုကျော်လွန်နေ ကြောင်း သို့သော် သတင်းက သတင်းကောင်းဖြစ်ပေမဲ့ အကောင်းစားကြီး မဟုတ်ကြောင်း နယူးယောက် တိုင်း သတင်းစာတွင်ပါရှိတဲ့ ဆောင်းပါး တစ် စောင်မှာ ခရူမင်က ဖော်ပြပါတယ်။
ယခင်နှစ်လက ဥရောပ သမဂ္ဂ (အီးယူ) ၏ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုကြောင့် ရေနံတင်သွင်းတာကိုရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီးနောက် အီရန်နိုင်ငံကရေနံတင်သွင်းမှုကို တောင် ကိုရီးယားနိုင်ငံက ဆက်လက်ဆောင် ရွက်မှာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အီရန်နိုင်ငံရဲ့ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို တားဆီးဖို့ ချမှတ်ထားတဲ့ပိတ်ပင်မှုတွေကို ရှောင် ကြဉ်ဖို့အတွက် အီရန်နိုင်ငံရဲ့ အာမခံ ကိုထားရှိပြီး တင်သွင်းမှာဖြစ်ပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရဲ့ စက်တင်ဘာ စုစုပေါင်းရေနံစိမ်း တင်သွင်းမှုက ယခင် နှစ်ကနှင့်နှိုင်းယှဉ်ရင် ၂ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ပြီး စည် ၇၈ ဒသမ ၃၆ သန်း တစ်ရက်စည် ၂ ဒသမ ၆ သန်းအသုံးပြုလျက်ရှိကြောင်း နိုင်ငံ တောင်ပိုင် ကိုရီးယားအမျိုးသားေ ရနံ ကော်ပိုရေးရှင်း KNOC က အောက် တိုဘာ ၂၂ ရက်မှာပြောခဲ့ပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ရေနံစိမ်း တင်သွင်းရာမှာပဉ္ဓမမြောက်အများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အီရန်နိုင်ငံရဲ့အကြီးမား ဆုံး ဖေါက်သည်ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုနှစ် ပထမ ကိုးလအတွင်းအီရန်နိုင်ငံက ရေနံတင် သွင်းမှုက စည် ၃၈ ဒသမ ၇၇ သန်း ရှိပြီး ယခင်နှစ်ကနဲ့နှိုင်းယှဉ်ရင် ၄၁ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း KNOC ကပြောပါတယ်။ တောင်ကိုရီး ယားရေနံချက်လုပ်ငန်းများက အောက် တိုဘာမှာရောက်ရှိမဲ့ရေနံတင်သွင်းမှု ကို ပြန်လည်လက်ခံမှာဖြစ်လို့ တစ်လကို ၆ သန်း တစ်ရက် စည် ၂၀၀၀၀၀ ရှိမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အပြည့်အ၀ ပြန်လည် တင်သွင်းမဲ့ အခြေအနေ ရှိပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံက နျူကလီးယားလက် နက် ထုတ်လုပ်မည်ဟု သံသယရှိတဲ့ အတွက် အနောက်နိုင်ငံများက အီရန် နိုင်ငံကို စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အီရန်နိုင်ငံက အရပ်ဘက်တွင် သုံးရန်အ တွက်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ Source.reuters.com
ပြည်တွင်း၌ကားရောင်းချရာမှာ ကာလရှည်ကြာစွာအရောင်းကျပြီးနောက် ပိုင်းလွန်ခဲ့သောလအနည်းငယ်အတွင်း တွင်တောင်ကိုရီးယားရှိမော်တော်ကား ထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီကြီးငါးခုရဲ့မော် တော်ကားတင်ပို့မှုကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ဟွန်ဒိုင်း၊ ကီးယား၊ ဂျီအမ်ကိုရီးယား၊ ရေးနော့ဆမ်ဆောင်းနဲ့ ဆမ်းယောင်း မော်တော်ကားကုမ္ပကြီးငါးခုရဲ့ စုစုပေါင်း တင်ပို့မှုကစက်တင်ဘာက ၂၃၂၀၂၅ စီးတင်ပို့ခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်နဲ့နှိုင်းယှဉ်ရင် ၇ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ တင်ပို့မှုလအလိုက်ကျဆင်းတာဇွန်လက ၁ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဇူလိုင်လမှာ ၁၀ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့သြဂုတ်လမှာ ၂၃ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းအသီးသီးကျ ဆင်းခဲ့တဲ့အတွက် စက်တင်ဘာလကျ ဆင်းမှုကစတုတ္ထမြောက်ကျ ဆင်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၁၃ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလကစပြီး နယူးဒေလီနဲ့မွန်ဘိုင်းလေဆိပ်တွေမှာ လေဆိပ်ကြေးကောက်ခံတာကို ဖျက် သိမ်းတော့မယ်လို့အိန္ဒိယအစိုးရကကြေ ညာပါတယ်။ ကမ္ဘာလေကြောင်းလိုင်း တွေကကုန်ကျစရိတ်တွေမြင့်တက်နေ တယ်ဆိုတဲ့ ပြောကြားမှုတွေရှိလာတဲ့ အတွက် လေကြောင်းသွားလာမှုကိုတိုး မြှင့်နိုင်အောင်အိန္ဒိယနိုင်ငံက ယခုလို ဆောင်ရွက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံနဲ့ဆိုင်တဲ့ ကုန် ကျစရိတ်မြင့်မားတာ အပါအဝင်တခြား အတားအဆီးတွေကြောင့် ယခုအချိန် ထိ မည့်သည်လေကြောင်းလိုင်းက စိတ် ဝင်စားမှု မပြကြသေးပါဘူး။
ဗြိတိသျှအစိုးရရဲ့သုံးစွဲမှု လျှော့ပေါ့တာနဲ့ အခွန် တိုးမြှင့်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ကြောင့်စီးပွားရေးကို ပထမတွက်ဆထားတာထက် ပိုမိုထိခိုက်နိုင်ကြောင်း ဗြိတိသျှ နိုင်ငံအတွင်းရှိ စီးပွားရေး ကြိုတင်ခန့်မှန်းရေးအဖွဲ့ OBR က အောက်တိုဘာ ၁၆ ရက်ကပြောပါတယ်။ လွတ်လပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်တဲ့ Office for Budget Responsibility အဖွဲ့ရဲ့ေ၀ ဖန်ပြောကြားချက်က အစိုးရရဲ့ ခြိုးခြံချွေ တာရေးကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှု နဲ့ပတ်သက်ပြီးအပြင်းအထန် အငြင်းအခုံဖြစ်နေတာကို မီးလောင်ရာလေပင့် လုပ်ပေးသလိုဖြစ်နေပြီးဗြိတိန် နိုင်ငံမှာ စီးပွားရေး ဆုတ်ကပ်သစ်ဖြစ်လာမှုအတွက် ပါလီ မန်အတွင်းရှိအတိုက် အခံတို့ရဲ့ ပြစ်တင်ဝေဖန်မှုကို မီးထိုးပေးသလိုဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ OBR ကို စီးပွားရေးခန့်မှန်းချက်တွေပေးဖို့ နဲ့ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒတွေ ကို ဝေဖန် အကဲဖြတ်ဖို့ အစိုးရကဖွဲ့စည်းပေးထားတာဖြစ်ပြီးဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အ တည်းကစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုစွမ်းဆောင်ရည်ကို အကြာကြီးထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း အဖွဲ့ရဲ့နှစ်ပတ်လည် သုံးသပ်ချက် အစီရင်ခံစာ မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ စားသုံးသူသုံးစွဲမှုကို ဖိစီးနေတဲ့ငွေကြေးဖေါင်းပွမှုတစ်စစဆိုးဝါးနေတဲ့ ပို့ ကုန်ဈေးကွက်နဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့ချေးငွေ အခြေအနေတွေနဲ့အတူ ယူဆိုဧရိယာ၏ စိုးရိမ်မှုနဲ့ စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမရေရာမှုကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ဂယက်စတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကြောင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုကို အားနည်းစေခဲ့ကြောင်း အစီ ရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဘဏ္ဍာရေး စုစည်းမှုကလည်း ခန့်မှန်းထားတာထက်ပိုပြီး စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး မှုကိုနှေးကွေးစေကြောင်း OBR စီးပွားရေး ပညာရှင်တို့က ပြောသည်။Source.reuters.com
ဒတ်ချ်နိုင်ငံပိုင်စွမ်းအင်နဲ့ရေနံဓာ တုကုမ္ပဏီရှဲ (Shell) ရဲ့သဘာဝဓါတ် ငွေ့ရည် (LPG) လုပ်ငန်းကို ဗီယက် နမ်နိုင်ငံမှာ ဆောင်ရွက်မှုရပ်ဆိုင်းခဲ့ပါ တယ်။ ဖက်စပ်ကုမ္ပဏီမှာ ရှိတဲ့ ရှယ် ယာအားလုံးကို ထိုင်းနိုင်ငံမှ Siam Gas Co. (SGP) သို့ရာနှုန်းပြည့်ပြန်လည် ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် ဥရောပကြွေးမြီ အကျပ်အတည်းကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးမှာ အခြေအနေ မကောင်းသေးကြောင်းနဲ့ ခက်ခဲသောအခြေအနေမျိုးမှာ အချိန်အတော်ကြာသည်ထိ ရှိနေဦးမှာဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်မှ စီးပွားရေးပညာရှင် အကြီးအမှူး ကောရှစ်ဘာစူးက ပြောပါတယ်။ ဘာစူးက မကြာသေးမီအချိန်ထိ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး လက်ရှိ ရာထူးသစ်ကို အောက်တိုဘာ ၁ ရက်က စတင်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
အာဆီယံ ပေါင်းစည်းမှု အသက် ဝင်လာတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် အဓိကအား ဖြင့် သွင်းကုန်-ပို့ကုန်နဲ့ ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက် သုဝဏ္ဏဘူမိ လေဆိပ်နားမှာရှိတဲ့ နေရာတွေကလာမဲ့ သုံးနှစ်အတွင်း ဆွဲ ဆောင်မှုကောင်းမွန်တဲ့ နေရာတွေဖြစ် လာလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ မြေဈေးတွေ ထူးထူးခြားခြား မြင့်တက် နေတဲ့ကြားက လေဆိပ်နားမှာရှိတဲ့ နယ် မြေတွေအတွက် အလားအလာ က ကောင်းမွန်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ရန်းကစ် အိမ်ခြံမြေလုပ်ငန်း ကုမ္ပဏီရဲ့ဥက္ကဌ ဗစ်ဇစ်ကစ်တီယူဒွမ်က ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်စီးပွားရေးက ဆက်လက်တိုးတက်သွားမယ်လို့ ယုံကြည် ကြောင်းအမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဌ ဘင်ဘာနန်ကီကအောက်တိုဘာ၁ ရက်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တိုးတက်မှုနှုန်း ပိုမိုကောင်းမွန်လာအောင်ဆောင်ရွက် ဖို့ အမေရိကန်လွှတ်တော်နဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ကို ဘာနန်ကီက တိုက်တွန်းပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ စားသုံးသူ ယုံကြည်မှု က စက်တင်ဘာအထိ သုံးလပတ် အတွင်း ယိုယွင်းလာခဲ့ရာ သုံးလပတ် လေးခုအတွင်း အဆိုဝါးဆုံးဖြစ်ခဲ့ ကြောင်း ဂျပန်ဗဟိုဘဏ်ကအောက်တို ဘာ ၁ ရက်ကကြေညာပါတယ်။ သုံးလ ပတ်အလိုက် စစ်တမ်းအရ ပြန့်နှံ့မှု အညွှန်းကိန်းက နှစ်အလိုက် အခြေခံ ဖြင့် တွက်ချက်ပါက ကျဆင်းမှု ရှိခဲ့ ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က ပြောပါတယ်။