Background
အီလက်ထရွန်းနစ်ပို့ကုန်တွေ ကျ ဆင်းတဲ့အတွက် စင်ကာပူနိုင်ငံရဲ့ ရေနံ မှ အပဖြစ်တဲ့ပို့ကုန်တွေ(NODX) က နှစ်အလိုက် အခြေခံနဲ့တွက်ချက်ရင် မေလမှာ ၄ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်း ခဲ့ကြောင်း ချန်နယ်နယူးအေးရှ သတင်း မှာ ဖေါ်ပြ ထားပါတယ်။ ယခင်လက ၁ ဒသမ ၀ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ပြီး နောက် ဆက်လက်ကျ ဆင်းခဲ့တာ ဖြစ် ပါတယ်။
ဒီနှစ်ကုန်ကအစပြုပြီး ကြွေးမြီအကျပ်အတည်းဒဏ်ခံယူရိုဇုန်က တစ်စစ ပြန်လည်နာလန်ထူလာမည်" ဟု ဥရောပသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းကြောင်းဥရောပ ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဌ မာရီယိုဒရပ်ကီက ဇွန် ၃ ရက်ကပြောသည်။ "ယူရိုငွေကြေးသုံးနယ်မြေရဲ့ စီးပွားရေး အခြေအနေက စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ တည်ငြိမ်တော့မဲ့ လက္ခဏာတချို့ကို တွေ့ရပါ တယ်။ ဒီနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းလောက်ကစပြီး တစ်စစပြန်လည်နာလန်ထူလာ လိမ့် မယ်လို့တော့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်" လို့ ရှန်ဟဲမှာ ပြုလုပ်နေတဲ့ ဘဏ္ဍာရေး ကွန်ဖရင့်မှာ သူက ပြောပါတယ်။
အလုပ်အကိုင်ဖန်းတီမှုတိုးမြှင့်ဖို့ လိုကြောင်းနဲ့ တောင်ကိုရီးယားဘဏ္ဍာ ရေးဝန်ကြီးက ဇွန် ၆ ရက်ကပြောကြား ပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ အမျိုး သမီးတွေပိုမိုပါဝင်ဖို့ အားပေးခဲ့ပါတယ်။
အမှာစာသစ်များ တိုးတက်ရရှိခဲ့ သည့်အတွက် စင်ကာပူနိုင်ငံရဲ့ကုန်ချော ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေက မေလ အတွင်းမှာ တိုးတက်နှုန်း လျင်မြန်ခဲ့ ကြောင်းနဲ့ စင်ကာပူနိုင်ငံတွင်းရှိ စက်ရုံ တွေရဲ့ အခြေအနေ တစ်ဆစ်ချိုး ပြောင်း လဲတဲ့ လက္ခဏာကို ပြသလာကြောင်း လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ စစ်တမ်းတစ်စောင်မှာ မေ ၃ ရက်က တွေ့ရပါတယ်။
မကြာသေးမီကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လူ သေမှုအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုပြုလုပ် နေတဲ့ကာလအတွင်း အမေရိ ကန်ပြည် ထောင်စုပိုင်ရွှေနဲ့ကြေးနီသတ္တုတွင်းရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုကို ရပ်ဆိုင်းထားဖို့ အင်ဒိုနီး ရှားအစိုးရက အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးတွေက ဇွန် ၃ ရက်ကပြောပါတယ်။ လွတ်လပ်တဲ့အဖွဲ့ က ပြုလုပ်တဲ့စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကာလက နှစ်လ၊ သုံးလလောက်ကြာမြင့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပြီး ဒီကာလအတွင်း မှာ ပြု ပြင်ထိန်းသိမ်းရေး လုပ်ငန်းတွေကိုသာ ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုမယ်လို့ သတ္တုတွင်းနဲ့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီး ဂျယ်ဂိုဝါဆစ် က ပြော ပါတယ်။
အရှေ့ပိုင်းဒေသပါပူအာ ပြည်နယ် ရှိ ဂရပ်စဘတ်သတ္တုတွင်းရှိ မြေအောက် လေ့ကျင့်ရေးစခန်းမှာ မေ ၁၄ ရက်က မြေပြိုပြီး အလုပ်သမား ၂၈ ဦးသေဆုံး ခဲ့ပါတယ်။ သတ္တုတွင်းကို အရီးဇိုနား အခြေစိုက် ဖရီးပိုးမက် မိုရန်ကြေးနီနဲ့ ရွှေလုပ်ငန်းကုမ္ပဏီလက်အောက်ခံ ဖီး နစ်ကပိုင်ဆိုင်ပြီး တစ်ရက်ကိုသတ္တုရိုင်း တန် ၂၂၀၀၀၀ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိရာ ပွင့် လင်းသတ္တုမိုင်းမှ တန် ၁၄၀၀၀၀ နဲ့ မြေအောက်သတ္တုတွင်းက တန် ၈၀၀၀၀ ထုတ်လုပ်ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီရဲ့သတ္တုမိုင်းတွေကို ပမာဏ ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းမှု စစ်ဆေးရေး လုပ်ငန်းတွေဆောင်ရွက် ပြီဖြစ်ကြောင်းနဲ့ သတ္တုတွင်းပြိုကျမှုကို စစ်ဆေးမဲ့ကုမ္ပဏီ ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း ဖလီးပို့က ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ သတ္တုတွင်းတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည်စတင်ဖို့ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက် ရာမှာ ကုမ္ပဏီက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မှာဖြစ်ကြောင်း ဖရီးပို့အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေစီပရိုင်မာယန်တီ ကပြောပါတယ်။ ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံအတွင်းမှာရှိတဲ့ သတ္တု တွင်းကုမ္ပဏီအားလုံးကို စေ့စေ့စပ်စပ် စစ်ဆေးအကဲဖြတ်ဖို့ သမ္မတ ဆူဆီလို ဘမ်ဘန်းယူဒိုယိုနိုက အရာရှိတွေကို အမိန့်ပေးထားပါတယ်။ ဥမင် လိုဏ် ခေါင်းပြိုကျပြီးနောက် ဂရက်စဘတ်ရှိ လုပ်ငန်းရပ်များကို မေ ၂၈ ရက်ထိရက် သတ္တ ပတ် နှစ်ပတ်ရပ်ဆိုင်းထားပါတယ်။ ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်များက လုပ်ငန်းစ တင်ခဲ့သောဤသတ္တုတွင်းတွင် လုပ် သား ၂၀၀၀၀ ကျော်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပါ တယ်။
ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြီးမားဆုံး ငွေ ကြေးခဝါချမှုအဖြစ် ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေ ကြေး လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သူ Liberty Reseve ကို မေ ၂၈ ရက်ကဖော်ထုတ် ပြီးနှိမ်နင်းခဲ့ပါတယ်။ ကောစတာရီကာ အခြေစိုက်ဒီလုပ်ငန်းက အမျိုးသားအစိုး ရတွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုဘောင်ကိုကျော်လွန် ကာငွေကြေးပမာဏအမြောက်အမြား ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး နယူးယောက်ရှိအမေရိကန်ရှေ့နေချုပ် ရုံးအဆိုအရ ဒေါ်လာ ၆ ဘီလီယံဖိုးခန့် ရှိ ငွေကြေးခဝါချတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်ပြီး လိုင်စင်မဲ့ငွေလွှဲလုပ်ငန်း တွေကို ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။ Liberty Reseve က User တစ်သန်းအတွက် တရားမဝင်လုပ် ဆောင်ချုပ်ပေါင်း ၅၅ သန်းကိုဆောင် ရွက်ပြီး ကမ္ဘာ့စစ်မှုဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုကို အထောက်အကူပြုပေးခဲ့ပါတယ်။
မေလထဲမှာ စင်ကာပူဒေါ်လာရဲ့ တန်ဖိုးကျဆင်းမှုက အာရှဒေသရှိ ငွေ ကြေးတွေရဲ့အကြားမှာ စွမ်းဆောင်ရည် အဆိုးဝါးဆုံးငွေကြေးအဖြစ်ကို ရောက် ရှိစေခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ ဖလှယ်ရာမှာ ယခုအချိန်ထိ ၃ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာ ယခုနှစ်ပထမ ငါးလအတွင်းထူထောင်ခဲ့တဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းအရေအတွက်က ၄ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်ပြီး ၃၁၀၀၉၃ ရှိခဲ့ ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှတ်ပုံတင် စီမံခန့်ခွဲရေးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။
လယ်ယာ ထွက်ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ အတွက် အစီအမံတွေကိုတောင်ကိုရီး ယားအစိုးရက မေ ၂၇ ရက်ကကြေညာ ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအစီအမံတွေထဲမှာ ထုတ် လုပ်သူနဲ့စားသုံးသူတွေ အချင်းချင်း တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်မှုတွေပိုမိုတိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်သွားမဲ့ အစီအမံတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ဗီယက်နမ်မှာ နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာ တိုက်ကအမေရိကန်ဒေါ်လာ၂၃၈ သန်း နဲ့ ညီမျှတဲ့ ဒေါင်ငါးထရီလျံဖိုးတဲ့ ငါးနှစ် အာမခံစာချုပ်တွေကို တနင်္လာနေ့က ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။