Background
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းမှ ထွက်ရှိသော အုန်းသီးကို မြန်မာ့ရိုးရာ အစားအစာ အများစုတွင် သုံးစွဲလျက်ရှိပြီး အုန်းတံမြက်စည်း၊ အုန်းခွံမီးသွေး၊ အုန်းဆံကြိုး၊ အုန်းလက်မှုပစ္စည်းများပြုလုပ်၍ ဝင်ငွေရရှိနေသလို အုန်းသားစိတ် လုပ်ငန်းမှ အုန်းသားခြောက်များကို နေပူလှန်း မီးကင်ပြီး မြေပဲဆန်အနေရောက် အောင် စက်ဖြင့်ခုတ်၍ အကြမ်းကြိတ်ဖက်ရရှိလာသည့်အခါ စက်ဖြင့်ထပ်မံကြိတ်ခွဲ ရသည်၊ အုန်းသားစိတ် ပိဿာ ၂၀ ကြိတ်ခွဲလျှင် အုန်းဆီ ၁၀ ပိဿာခန့်ရရှိပြီး ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်ထံမှ သိရသည်၊ အုန်းဆီကို ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက အသုံးပြုလာခဲ့ပြီး ယနေ့ထိတိုင် သဘာဝ ဆေးဖက်ဝင်ပ
အောက်တိုဘာ၂ ရက်မှ ၄ ရက်အထိ သုံးရက် ကြာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည့် ]အုန်းသီး တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်ခြင်း နည်းပညာပေးသင်တန်း} ဖွင့်ပွဲအခမ်း အနားကို မြန်မာကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးအဖွဲ့ အစည်း အဝေးခန်းမ၌ အောက်တိုဘာ ၂ ရက်က ကျင်းပခဲ့ရာ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးထွန်းအုံ တက်ရောက်၍ အမှာစကား ပြောကြားခဲ့သည်။
နိုင်ငံတော်၏စီးပွားရေးဦးတည်ချက်(၃)ရပ်အနက် တိုးတက် ကောင်းမွန်လာသည့် စီးပွားရေးမောင်းနှင်အားကို မဏ္ဍိုင်ပြု၍MSME စက်မှုလုပ်ငန်းများကို အားပေးဆောင်ရွက်ကာ ပို့ကုန် ကဏ္ဍမြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်၍စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့၏ ဦးဆောင်ကြီးကြပ်မှုဖြင့် စစ်ကိုင်းခရိုင် အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စားMSME စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ထုတ်ကုန်များပြပွဲ နှင့် ဈေးရောင်းပွဲတော်ကို စစ်ကိုင်းမြို့၊ မြို့တော်ခန်းမ၌ စက်တင် ဘာလ ၁၆ရက်နှင့် ၁၇ရက်တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။ စစ်ကိုင်းခရိုင် အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စားMSME စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ ထုတ်ကုန်များပြပွဲနှင့် ဈေးရောင်းပွဲတော် ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနား
နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီမှ ဦးတည်ချက် (၉)ရပ်ကို ချမှတ် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ စီးပွားရေး ဦးတည်ချက် (၃)ရပ်တွင် ဒုတိယဦးတည်ချက်ဖြစ်သည့် တိုးတက် ကောင်းမွန်လာသည့် စီးပွားရေးမောင်းနှင်အားကို မဏ္ဍိုင်ပြု၍ ြှနြ စက်မှုလုပ်ငန်းများ ကို အားပေးဆောင်ရွက်ကာ ပို့ကုန်ကဏ္ဍမြှင့်တင်ရေးကို ဦးတည်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး တောင်ငူခရိုင်သည် ဆန်စပါးပိုလျှံသည့် ဒေသဖြစ်သည်နှင့်အညီ ဆန်အခြေခံ ဒေသထွက်ကုန်များကို ထုတ် လုပ်လျက်ရှိရာ မုန့်ဖတ်ခြောက်လုပ်ငန်းသည် ဒေသအတွင်း၌အောင် မြင်နေသည့်လုပ်ငန်းဖြစ်သည်။ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသို့ ကုန် အညွှန်းအမှတ်အသားများ စိစစ်ပေးန
လူတို့ နေ့စဉ်လှုပ်ရှားသွားလာမှုအတွက် လိုအပ်သောစွမ်းအင် ကို အများဆုံးပေးနိုင်သော အစားအစာဖြစ်သည့် စားသုံးဆီအား ဆီထွက်ပင်ရင်း သီးနှံနှင့် အစေ့အဆန်များကို ကြိတ်ချေ ဖိညှစ်ခြင်း ဖြင့်ဖြစ်စေ၊ ဓာတုဆေးရည်ဖြင့် ဖျော်ထုတ်ခြင်းဖြင့်ဖြစ်စေ ထုတ်လုပ် နိုင်သည်။ ဆီထွက်ပင်ရင်း၏ စုစုပေါင်းဆီပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုန်းပေါ် မူတည်ပြီး သင့်လျော်သောနည်းစဉ်ကိုအသုံးပြု၍ ထုတ်လုပ်ရရှိသော စားသုံးဆီသည် စားသုံးသူများကို ဘေးဥပဒ် မဖြစ်စေဘဲ အစားအစာ ဘေးကင်းလုံခြုံမှု Food safety ) ရှိရန် လိုအပ်သည်။
အင်ဒိုနီးရှားအပါအဝင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံ များက မြန်မာ့သကြားဝယ်ယူရန် ထပ်မံ ကမ်းလှမ်း မှုများရှိနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့်ကြံ ထွက်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။
“ကမ်းလှမ်းတဲ့ နိုင်ငံတွေကတော့ အများ ကြီးပဲ။ အခုအချိန်မှာ ကမ္ဘာ့သကြားဈေးကလည်း တက်နေတယ်။ နိုင်ငံတကာမှာလည်း သကြား လိုအပ်ချက် ရှိနေတော့ ကမ်းလှမ်းတဲ့နိုင်ငံတွေက လည်း အများကြီးပဲပေါ့။ ဗီယက်နမ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နဲ့ တခြား အာဆီယံနိုင်ငံတွေ၊ အင်ဒိုနီးရှားတို့ အဲဒီ လိုမျိုးတွေ လာကမ်းလှမ်းကြတာရှိပါတယ်”ဟု အဆိုပါအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဌေးက စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်တွင် ပြောသည်။
ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေး ဝန်ကြီး ဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာကံဇော်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ ဗန်ကောက်မြို့အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂ စီမံကိန်းဝန်ဆောင်မှုရုံး (UNOPS) ၏ အာရှဒေသဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Regional Director)) ဖြစ်သူ Mr. Sanjay Mathur နှင့်အဖွဲ့အား စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက် နံနက်ပိုင်းတွင် နေပြည်တော်ရှိ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြား စီးပွားဆက်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန ရုံးအမှတ် (၁) ၌ လက်ခံတွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသည် ခေတ်မီနည်းပညာများကို ပိုင်ဆိုင်ရန် အပြင်းအထန် ကြိုးစားနေကြသည်။ ခေတ်မီနည်းပညာများကို ပိုင်ဆိုင်နေခြင်းအားဖြင့် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးနှင့် စစ်ရေးအရပါ အခြားသောနိုင်ငံများထက် သာလွန် နေမည်ဖြစ်သည်။ AIဟူသော ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာမှာ မျက် မှောက်ခေတ်ကာလတွင် အလွန်အရေးပါသော နည်းပညာဖြစ်ပြီး ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် ထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်လျက်ရှိသော နည်းပညာ ဖြစ်သည်။ AI နည်းပညာသည် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်တွင် စတင်ပေါ် ပေါက်ခဲ့သော နည်းပညာဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာ့လောင်စာဆီ ဈေးကွက်အခြေအနေအား လေ့လာကြည့် ရာတွင် ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်Global Petrol Prices Website တွင် ဖော်ပြထားရှိသည့် ဈေးနှုန်းများအရ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ ပေါင်း ၁၂၃ နိုင်ငံအနက် ဘူရွန်ဒီနိုင်ငံသည် ယခုတစ်ပတ်တွင် ၁၁ ဒသမ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ွမနညေေိ နိုင်ငံတွင် ၁၀ ဒသမ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ Botswana နိုင်ငံတွင် ၉ ဒသမ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကင်ညာနိုင်ငံတွင် ၈ ဒသမ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံပေါင်း ၃၇ နိုင်ငံရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး သည် အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရ သည်။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၄ ရက် တွင် ရွှေတစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၉၀၅ ဒေါ်လာ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ရွှေတစ်အောင်စ လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉၂၈ ဒေါ်လာ ဖြစ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိ ရသည်။ ပြည်တွင်းရွှေဈေးသည်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင် ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် အခေါက်ရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၃၅၇၅၀ဝ၀ ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ကျပ် ၃၅၅၀ဝ၀ဝ သို့ အတက်အကျ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းကို ရွှေဈေးကွက် အတွင်းမှ သိရှိရသည်။