Background
တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရှန်ဟိုင်းမြို့ရှိ ဖူတန်တက္ကသိုလ် အနီးတွင် မကြာသေးမီရက်ပိုင်းအတွင်းက ဆန်း သစ်တီထွင်မှု လုပ်ငန်းသစ်များ ဖွင့်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသားများသာ ပါဝင်သည့် စီလီ ကွန်းတောင်ကြား (Silicon Valley) ဖွင့်လှစ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ အမေရိကန်တွင် နည်း ပညာကုမ္ပဏီများ တစ်စုတစ်ဝေးတည်း ဖွင့်လှစ် ထားသည့် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့ အနောက်တောင် ပိုင်းနယ်မြေကို စီလီကွန်းတောင်ကြားဟု အမည် ပေးထားသည်နှင့် ခိုင်းနှိုင်းခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဖွင့်ပွဲ ကိုကြည့်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံတွင် ပုဂ္ဂလိကစီးပွားရေး ကဏ္ဍ ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးနေသည်ဟု ထင်မြင်ရဖွယ်ဖြစ် သည်။
အာဆီယံ စီးပွားရေးအဝန်းအဝိုင်း AEC အစီအစဉ်အရ အရင်းအနှီး လွတ်လပ်စွာစီးဆင်းမှု သည် ဒေသတွင်းပူးပေါင်းမှု အတွက် အခြေခံဖြစ်သည်။ သို့သော် အာဆီယံစီးပွားရေးလုပ်ငန်း များက အခြားအာဆီယံနိုင်ငံများတွင် သွားရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှုသည် ယခုအဆင့်ထက် တိုးချဲ့နိုင်မည့် အလားအလာမရှိ ဟု ကျွမ်းကျင်သူအတော်များများက တွက်ဆကြသည်။ အရှေ့တောင် အာရှဒေသသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ကောင်း ကောင်းကြီး ဆွဲဆောင်နိုင်ရာ အဓိကအားဖြင့် နေရာအကွက် အကွင်းကျခြင်းနှင့် ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်များစွာ စာချုပ် ချုပ်ဆိုထားခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့မှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအများအပြား စီးဝင်လျက်ရှိပြီး၊ လာမည့်နှစ်များတွင်လည်း လက်ရှိအခြေအနေအတိုင်း မပြောင်း မလဲရှိနေဦးမည်။
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတုံ့နှေးနေချိန်မှာ တောင်ကို ရီးယားနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ရောင်းချရေးတွင် အခက်အခဲ များနှင့် ရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် အစိုးရ က နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (Foreign direct investment,FDI) များ တိုးတက်ရရှိလာစေရန် ကြိုးပမ်းနေရသည်။ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူစာချုပ်များ (Free-trade agree- ments, FTAs) ချုပ်ဆိုထားခြင်းကြောင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာရန် ဆွဲဆောင် အားကောင်းနေသော်လည်း ပြည်တွင်းစီးပွားရေး တွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမဖြစ်ခြင်း (Opaqueness) နှင့် စွမ်းဆောင်မှုအားနည်းခြင်း (Inefficien cies) တို့ကြောင့် အဟန့်အတားဖြစ်နေသည်။
ယခုကာလသည် ပြည်တွင်းပဲအသစ်ပေါ်လုဆဲဆဲကာလဖြစ်ပြီး ပဲအဟောင်းလက်ကျန်များထုတ်ရောင်းသည့် စပ်ကူးမတ်ကူးကာလ ဖြစ်ပါသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အောက်တိုဘာလတွင် မိုးပဲအသစ်များစတင်ပြီး ဈေးကွက်သို့ ကြိုကြား ကြိုကြား ဝင်ရောက်သော်လည်း ယခုနှစ်တွင် မိုးပဲအဓိကစိုက်ပျိုးသည့် နိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် မိုးဦးကာလ မိုးခေါင်ခဲ့သဖြင့် ပဲထွက်ရှိမှု နောက်ကျနေခြင်းဖြစ်၍ ဈေးကွက်အများစုတွင် ပဲတီစိမ်းမှအပ ယခင်နှစ် ပဲအဟောင်းလက်ကျန်များသာ ထုတ်ရောင်းနေကြပါသည်။
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတိုးတက်မှု နှေးကွေး နေခြင်းနဲ့ ကမ္ဘာ့သီဟိုဠ်စေ့ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်မားနေခြင်းကြောင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီမှ ဇွန်လအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ သီဟိုဠ်စေ့တင်ပို့မှု ကျဆင်းခဲ့တယ်လို့ သိရတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၉၀ လောက်ကဆိုရင် မွန် တန်နာကြေးနီသတ္တုမိုင်းမြို့ (Montana mining town) ကို ကမ္ဘာမှာ အချမ်းသာဆုံး တောင်ကုန်း ကြီးရှိတဲ့မြို့လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီမြို့တစ် ဝိုက်မှာရှိတဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေ ကနေ ကြေးနီ သတ္တုရိုင်း တန် သန်းပေါင်းများစွာ ထွက်ရှိခဲ့ပြီး အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် လိုအပ်တဲ့ လျှပ် စစ်မီးကြိုးတွေနဲ့ တယ်လီဖုန်းကြိုးတွေထုတ်လုပ်ရာ မှာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ် ၃၀ လောက်မှာ မြို့ရဲ့ အနောက်တောင်ဘက်မှာ ရှိတဲ့ ကြေးနီသတ္တုမိုင်းကြီးကို ပတ်ပစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်လောက်ကစပြီး မွန်တန်နာမိုင်းကြီးရဲ့ ပတ်ပတ်လည်မှာရှိတဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေကနေ ရော၊ အရင် မိုင်းပတ်လည်မှာဖောက် လုပ်ထားတဲ့ ရေသွယ်မြောင်းတွေကရော ရေတွေစီးဝင်ခဲ့တဲ့ အတွက် ကြေးနီမိုင်းဟောင်းကြီးဟာ အလွန်ကြီး မားပြီး သိပ်နက်တဲ့ ရေကန်ကြီးတစ်ခုအဖြစ်ပြောင်း လဲလာခဲ့ရပါတယ်။ ရေကန်တွင်းစီးဝင် လာတဲ့ ရေ တွေဟာ ကြေးနီသတ္တုရိုင်း အညစ်အကြေးတွေနဲ့ ဓာတ်ပြုပြီး အက်စစ်ဓာတ်ပေါက်ကာ အဆိပ် ဓာတ်သင့်နေတဲ့ ရေဆိုးတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲသွား ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဆိပ်ဓာတ်သင့် ညစ်ညမ်းနေတဲ့ ရေကန်ကြီးရဲ့အနက်ဟာ ဘယ်လောက်အထိရှိသ လဲဆိုရင် အထပ် ၈၀ ရှိတဲ့ တိုက်တာအဆောက် အအုံကြီးတစ်ခုကို ပစ်ထည့်လိုက်ရင် စုံးစုံးမြှုပ်သွား နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ရန်ကုန်က ကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှာ စက်တင်ဘာ ၈ ရက်က လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု မြန်မာမူဝါဒ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုလုပ်တယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ဂျာမန်ပါမောက္ခနှစ် ယောက်က ဆွေးနွေးကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက်တွေ နား ထောင်အပြီးမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ မစိုးရိမ်သင့်တာတွေ စိုးရိမ်၊ စိုးရိမ်သင့်တာတွေ မစိုးရိမ်ဖြစ်နေသလားလို့ အတော်လေးစဉ်းစား မိတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လအနည်းငယ်က ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ The Strait Times သတင်းစာမှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ဟာ အများ ပြည်သူအတွက် စိတ်ဝင်စားစရာသတင်းမဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာ တွေအတွက်တော့ စဉ်းစားစရာပါ။ တရုတ်ရေခဲ ခွဲသင်္ဘော "နှင်း နဂါး" ခေါ် Xue Long ဟာ တရုတ်နိုင်ငံ ချင်ဒေါင်ကနေ ကီလိုမီ တာ ၁၅၀၀၀ ကွာဝေးတဲ့ခရီးကို ခြောက်ပတ်အတွင်းသွားရောက် ခဲ့ပြီး အိုက်စလန်ရဲ့ ဆိပ်ကမ်းဖြစ်တဲ့ " စကာဖာဘာကီ" မှာ ဆိုက် ကပ်ခဲ့ပါတယ်။ (ပုံကိုကြည့်ပါ) ဒီခရီးဟာ ရိုးရိုးကြည့်လိုက်ရင်တော့ အာတိတ်ဒေသ သုတေသနခရီးစဉ်လို့ ယူဆလို့ရပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုအဖွဲ့ (WTO)က ဒိုဟာ အကျော့ ကုန်သွယ်မှု အစည်းအဝေး (Doha round) ကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ကျင်းပခဲ့ သည်။ ဆင်းရဲနိုင်ငံများအရေးကို ရှေ့တန်းတင် ဦးစားပေးကာ ချမ်းသာနိုင်ငံများ ၏ ဈေးကွက်သို့ ဆင်းရဲနိုင်ငံများမှ တောင်သူလယ်သမားများ ဝင် ရောက်နိုင်ရေးအတွက် တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်သွား ရန် ရည်မှန်းခဲ့သဖြင့် ချီးကျူးဖွယ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထုတ် ကုန်ပစ္စည်းများ၊ လယ်ယာထွက်ကုန် များနှင့် ဝန် ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ကုန်သွယ်ကူးသန်းရေး အတွက်သာမက ကုန်သွယ်မှုနှင့် သွယ်ဝိုက်ဆက် နွှယ်နေသည့် ဝါဏိဇ္ဇအငြင်းပွားမှု (Antitrust)၊ ဉာဏပစ္စည်း ပိုင်ဆိုင်ခွင့် (Intellectual prop- erty)နှင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေ စသည်တို့ နှင့်သက်ဆိုင်သော အကြောင်းအရာများကိုပါ ညှိ နှိုင်းဆောင်ရွက်သွားရန် ရည်မှန်းထားသဖြင့် များ စွာကျယ်ပြန့်လှသည်။ ရည်မှန်းချက်များအတိုင်း ဖြစ်မြောက်လာခဲ့ပါလျှင် နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ၂၈၀ ဘီလီယံခန့် အကျိုးအမြတ် ရရှိလာနိုင်သည်ဟု ပက်တာဆန်သိပ္ပံမှ ပညာရှင်များက ခန့်မှန်းခဲ့ကြ သည်။
စားသောက်ကုန်အတွက် ပိုမိုကုန်ကျနေပြီဖြစ်နေတဲ့ အိန္ဒိယ မိသားစုအသုံးစရိတ်ဟာ ယခုအခါ မိုးခေါင်မှုလျော့ပါးသက်သာလာ တဲ့တိုင် လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံ အထွက်ကျဆင်းဖွယ်ရှိတာကြောင့် စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းဆက်ပြီး၊ မြင့်တက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိတယ် လို့ သိရပါတယ်။ စက်တင်ဘာ ၁၂ ရက်အထိ မုတ်သုံမိုးရွာသွန်းမှုက ပျမ်းမျှ မိုးရွာသွန်းမှုအောက် ၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ လျော့ကျတဲ့အထိ တိုးတက်လာပေမယ့် အိန္ဒိယပဲမျိုးစုံ၊ နှံစားသီးနံှနဲ့ သကြားကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် စံချိန်တင် ထွက်ရှိမှုပမာဏကနေ ကျဆင်းဖွယ်ရှိနေပါ တယ်။