Background
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၉၀ လောက်ကဆိုရင် မွန် တန်နာကြေးနီသတ္တုမိုင်းမြို့ (Montana mining town) ကို ကမ္ဘာမှာ အချမ်းသာဆုံး တောင်ကုန်း ကြီးရှိတဲ့မြို့လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီမြို့တစ် ဝိုက်မှာရှိတဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေ ကနေ ကြေးနီ သတ္တုရိုင်း တန် သန်းပေါင်းများစွာ ထွက်ရှိခဲ့ပြီး အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် လိုအပ်တဲ့ လျှပ် စစ်မီးကြိုးတွေနဲ့ တယ်လီဖုန်းကြိုးတွေထုတ်လုပ်ရာ မှာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ် ၃၀ လောက်မှာ မြို့ရဲ့ အနောက်တောင်ဘက်မှာ ရှိတဲ့ ကြေးနီသတ္တုမိုင်းကြီးကို ပတ်ပစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်လောက်ကစပြီး မွန်တန်နာမိုင်းကြီးရဲ့ ပတ်ပတ်လည်မှာရှိတဲ့ ကျောက်ဆောင်တွေကနေ ရော၊ အရင် မိုင်းပတ်လည်မှာဖောက် လုပ်ထားတဲ့ ရေသွယ်မြောင်းတွေကရော ရေတွေစီးဝင်ခဲ့တဲ့ အတွက် ကြေးနီမိုင်းဟောင်းကြီးဟာ အလွန်ကြီး မားပြီး သိပ်နက်တဲ့ ရေကန်ကြီးတစ်ခုအဖြစ်ပြောင်း လဲလာခဲ့ရပါတယ်။ ရေကန်တွင်းစီးဝင် လာတဲ့ ရေ တွေဟာ ကြေးနီသတ္တုရိုင်း အညစ်အကြေးတွေနဲ့ ဓာတ်ပြုပြီး အက်စစ်ဓာတ်ပေါက်ကာ အဆိပ် ဓာတ်သင့်နေတဲ့ ရေဆိုးတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲသွား ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဆိပ်ဓာတ်သင့် ညစ်ညမ်းနေတဲ့ ရေကန်ကြီးရဲ့အနက်ဟာ ဘယ်လောက်အထိရှိသ လဲဆိုရင် အထပ် ၈၀ ရှိတဲ့ တိုက်တာအဆောက် အအုံကြီးတစ်ခုကို ပစ်ထည့်လိုက်ရင် စုံးစုံးမြှုပ်သွား နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ရန်ကုန်က ကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှာ စက်တင်ဘာ ၈ ရက်က လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု မြန်မာမူဝါဒ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုလုပ်တယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ဂျာမန်ပါမောက္ခနှစ် ယောက်က ဆွေးနွေးကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက်တွေ နား ထောင်အပြီးမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ မစိုးရိမ်သင့်တာတွေ စိုးရိမ်၊ စိုးရိမ်သင့်တာတွေ မစိုးရိမ်ဖြစ်နေသလားလို့ အတော်လေးစဉ်းစား မိတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လအနည်းငယ်က ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ The Strait Times သတင်းစာမှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ဟာ အများ ပြည်သူအတွက် စိတ်ဝင်စားစရာသတင်းမဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာ တွေအတွက်တော့ စဉ်းစားစရာပါ။ တရုတ်ရေခဲ ခွဲသင်္ဘော "နှင်း နဂါး" ခေါ် Xue Long ဟာ တရုတ်နိုင်ငံ ချင်ဒေါင်ကနေ ကီလိုမီ တာ ၁၅၀၀၀ ကွာဝေးတဲ့ခရီးကို ခြောက်ပတ်အတွင်းသွားရောက် ခဲ့ပြီး အိုက်စလန်ရဲ့ ဆိပ်ကမ်းဖြစ်တဲ့ " စကာဖာဘာကီ" မှာ ဆိုက် ကပ်ခဲ့ပါတယ်။ (ပုံကိုကြည့်ပါ) ဒီခရီးဟာ ရိုးရိုးကြည့်လိုက်ရင်တော့ အာတိတ်ဒေသ သုတေသနခရီးစဉ်လို့ ယူဆလို့ရပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုအဖွဲ့ (WTO)က ဒိုဟာ အကျော့ ကုန်သွယ်မှု အစည်းအဝေး (Doha round) ကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ကျင်းပခဲ့ သည်။ ဆင်းရဲနိုင်ငံများအရေးကို ရှေ့တန်းတင် ဦးစားပေးကာ ချမ်းသာနိုင်ငံများ ၏ ဈေးကွက်သို့ ဆင်းရဲနိုင်ငံများမှ တောင်သူလယ်သမားများ ဝင် ရောက်နိုင်ရေးအတွက် တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်သွား ရန် ရည်မှန်းခဲ့သဖြင့် ချီးကျူးဖွယ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထုတ် ကုန်ပစ္စည်းများ၊ လယ်ယာထွက်ကုန် များနှင့် ဝန် ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ကုန်သွယ်ကူးသန်းရေး အတွက်သာမက ကုန်သွယ်မှုနှင့် သွယ်ဝိုက်ဆက် နွှယ်နေသည့် ဝါဏိဇ္ဇအငြင်းပွားမှု (Antitrust)၊ ဉာဏပစ္စည်း ပိုင်ဆိုင်ခွင့် (Intellectual prop- erty)နှင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေ စသည်တို့ နှင့်သက်ဆိုင်သော အကြောင်းအရာများကိုပါ ညှိ နှိုင်းဆောင်ရွက်သွားရန် ရည်မှန်းထားသဖြင့် များ စွာကျယ်ပြန့်လှသည်။ ရည်မှန်းချက်များအတိုင်း ဖြစ်မြောက်လာခဲ့ပါလျှင် နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ၂၈၀ ဘီလီယံခန့် အကျိုးအမြတ် ရရှိလာနိုင်သည်ဟု ပက်တာဆန်သိပ္ပံမှ ပညာရှင်များက ခန့်မှန်းခဲ့ကြ သည်။
စားသောက်ကုန်အတွက် ပိုမိုကုန်ကျနေပြီဖြစ်နေတဲ့ အိန္ဒိယ မိသားစုအသုံးစရိတ်ဟာ ယခုအခါ မိုးခေါင်မှုလျော့ပါးသက်သာလာ တဲ့တိုင် လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံ အထွက်ကျဆင်းဖွယ်ရှိတာကြောင့် စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းဆက်ပြီး၊ မြင့်တက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိတယ် လို့ သိရပါတယ်။ စက်တင်ဘာ ၁၂ ရက်အထိ မုတ်သုံမိုးရွာသွန်းမှုက ပျမ်းမျှ မိုးရွာသွန်းမှုအောက် ၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ လျော့ကျတဲ့အထိ တိုးတက်လာပေမယ့် အိန္ဒိယပဲမျိုးစုံ၊ နှံစားသီးနံှနဲ့ သကြားကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် စံချိန်တင် ထွက်ရှိမှုပမာဏကနေ ကျဆင်းဖွယ်ရှိနေပါ တယ်။
လက်ရှိကမ္ဘာမှာ သမားရိုးကျအသုံးပြုနေတဲ့ ဘူမိအပူစွမ်းအင် (Geothermal Energy) တွေကို ကမ္ဘာ့မြေပြင်အပေါ်ပိုင်းမှာ ထွက်ရှိတဲ့ အပူငွေ့နဲ့ ရေပူစမ်းတွေကနေ ထုတ်လုပ်နေကြခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။ ဥပမာ အိုက်စလန်နိုင်ငံမှာ သဘာ၀ အလျောက် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ရေပူစမ်းတွေကနေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်ယူသုံးစွဲခဲ့ရာ နိုင်ငံရဲ့ လိုအပ်ချက် လေးပုံတစ်ပုံအထိ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင် ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ပတ်ဝန်း ကျင်မှာရှိတဲ့ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ အမေရိကန် အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတစ်လျှောက်မှာလဲ ဘူမိ အပူစွမ်းအင်နဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။
မျက်မှောက် ကမ္ဘာ့စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်မှုမှာ လေ၊ နေ စတဲ့ ပြန်ပြည့်မြဲစွမ်းအင်တွေရဲ့ ထုတ် လုပ်မှုရာခိုင်နှုန်းဟာ ခုဂဏန်းလောက်ပဲရှိတဲ့ အတွက် ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် လုံးဝမထွက် ရှိအောင် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်တဲ့ နည်းပညာမျိုးရရှိ ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘဲရှိနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီ ပြဿနာကို အချိန်ကာလလတ်အတွင်း (medium-term) ဖြေရှင်းနည်းကတော့ လက်ရှိအသုံး ပြုနေတဲ့ အဓိက တွင်းထွက်လောင်စာေ တွဖြစ်တဲ့ ကျောက်မီးသွေးနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေကို ယခု ထက်ပိုပြီး သန့်ရှင်း၊ ပိုပြီးတွက်ခြေကိုက် (effic- iency) အောင်နဲ့ ပိုပြီး စွမ်းဆောင်ရည်ကောင်း အောင် ထုတ်လုပ်နည်းတွေကို ရှာဖွေထုတ်လုပ် ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ ဈေးသက်သာပြီး အမြောက်အမြား ရရှိနိုင်တဲ့ ကျောက်မီးသွေးနဲ့ လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ထုတ်လုပ်မှုဟာ ၄၁ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိပြီး၊ သဘာ၀ ဓာတ်ငွေ့နဲ့ ထုတ်လုပ်မှုက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် ကျောက်မီးသွေးကနေ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ထုတ်လုပ် မှုဟာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိပါ တယ်။
အခွန်အခနှုန်းများ မြင့်မားပြီး၊ စည်းကြပ် ကောက်ခံပုံ ရှုပ်ထွေးခြင်းသည် ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း များ ရင်ဆိုင်နေရသည့် အဟန့် အတားများစွာထဲမှ အချို့သာဖြစ်သည်။ အခြေခံ အဆောက်အအုံများ ညံ့ဖျင်း ချို့ယွင်းနေခြင်း၊ အလုပ်သမားဥပဒေများ ခေတ်နောက်ကျနေခြင်း နှင့် ကြိုးနီစနစ် အခွေလိုက် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ လျက် ရှိခြင်းတို့ကြောင့် ရှုပ်ထွေးပွေလီလျက်ရှိသည်။ ထို အခက်အခဲ၊ အဟန့်အတားများ ကို နှစ်ကာလကြာ မြင့်စွာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရသဖြင့် ဘရာဇီးလ်စရိတ်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော ကပ်စတိုဘရာဇီးလ် (Custo Brasil) ဟု လက်တင်ဘာသာဖြင့် အမည်ပေးထား ကြသည်။ ချမ်းသာနိုင်ငံများတွင် ကုန်ပစ္စည်းထုတ် လုပ်မှုပိုလျှံ (Excess capacity) လျက် ရှိနေချိန် မှာ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံသုံး ငွေတန်ဖိုးမှာ ငွေလဲနှုန်း အရ အလွန်မြင့်မားနေဆဲဖြစ်၍ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံမှ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများမှာ ကမ္ဘာနှင့် ယှဉ်နိုင်ရန် အခက်တွေ့နေရသည်။
ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားမှာ ယမန်နှစ်ကထက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး မြင့်တက်လာသဖြင့် ဝယ်လို အားကောင်းနေဆဲဟု ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း ထိုဝယ်လိုအားကို ပြည်ပသွင်းကုန်များက အကုန် သိမ်းကျုံး ဝါးမျိုလိုက်ကြသည်။ ပြည်ပပို့ကုန်မှာ ယခုအချိန်တွင် ကုန်ကြမ်းများသာ အများဆုံးပါ ဝင်နေသည်။ သဘာ၀ သယံဇာတ ပေါများသော် လည်း ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၏ စက်မှုလုပ်ငန်းများမှာ တိုးတက်မှု မရှိတော့ သလောက် ဖြစ်နေသည်။ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးအပေါ် အစိုးရ၏ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုများမှာလည်း အနည်းအကျဉ်းသာ ရှိပြီး ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်ရေးသဘော လွှမ်းမိုး နေသည်။ မော်တော် ကားနှင့် ပြည်တွင်းမှာထုတ် လုပ်သည့် အိမ်သုံးကုန်စည်များ (White goods) အပေါ် ရောင်းခွန်လျှော့ချပေးပြီး၊ လစာဝင်ငွေ အပေါ် ကောက်ခံသည့်အခွန်များ (Payroll taxes) ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းနည်းပါးသည့် အထည် အလိပ်၊ ပလတ်စတစ်နှင့် မော်တော်ယာဉ်ထုတ် လုပ်မှုတို့ကဲ့သို့ လုပ်ငန်းကဏ္ဍ အချို့အပေါ် အခွန် နှုန်းနည်းနည်းဖြင့် ကောက်ခံသည့် ကုန်စည်ခွန်နှင့် အစားထိုးသည်။ပြည်ပတွင်ထုတ်လုပ်သည့် ကုန်စည်များတင် သွင်းမှုအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များ ထပ်မံချမှတ် သည်။ တကယ်တော့ ပြည်ပမှ သွင်းကုန်များ အပေါ် ကောက်ခံသည့် သွင်းကုန်ခွန်နှုန်းများ(Tariffs) မှာ အတော်ပင်မြင့်မားနေပြီးဖြစ်သည်။ သွင်းကုန်အပေါ်ကန့်သတ်ခြင်းသည် ရေတိုကာလ အနေဖြင့် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများကို အထောက်အကူပေးရာ ရောက်သော်လည်း စား သုံးသူပြည်သူအများစုမှာ သွင်းကုန်များကို ပိုမို မြင့်မားသည့်ဈေးဖြင့်ဝယ်ယူစားသုံးရသောကြောင့် ထိခိုက်နစ်နာကြရ သည်။ ပြည်ပပြိုင်ဆိုင်မှုကို အကာအကွယ်ပေးထားသော်လည်း ပြည်တွင်း စက်မှုလုပ်ငန်းများမှာ အင်အားချိနဲ့လျက်သာ ရှိ သည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်း တို့မှအပ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်း ရည်မှာ ကျဆင်းနေမြဲဖြစ်သည်။ဘရာဇီးလ်စရိတ်ကို ဖြတ်တောက်လျှော့ချနိုင် ရန်အတွက် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပြုပြင် တိုးချဲ့ရေးကဏ္ဍအား ပုဂ္ဂလိကသို့ လွဲှအပ်သွားမည့် အစီအစဉ်ကို ဘရာဇီးလ်အစိုးရက သြဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ကြေညာခဲ့သည်။ ယင်းမှာ အစိုးရ၏ မူဝါဒ အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲလိုက်ခြင်းဖြစ် သည်။ ထိုအစီအစဉ်မှာ နောင်တွင်ကုန်ကျစရိတ် လျော့နည်းသွားစေမည်ဖြစ်ပြီး၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း များ၏ ထုတ်လုပ်မှုတိုးတက်လာစေမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ထိုအစီအစဉ်၏ အခြားတစ်ဖက် တွင်ရှိနေသည့် လစာအပေါ်အခွန်များနှင့် လျှပ်စစ် ဓာတ်အားခလျှော့ချရေးတို့ကိုမူ အစိုးရကချန်လှပ် ထားသည်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားခ ကုန်ကျစရိတ်သည် ဘရာဇီးလ်စရိတ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၏ လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း မှာ ကုန်ကျစရိတ်နည်းသော ရေအားလျှပ်စစ်မှ ရ ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ဓာတ်အားသုံးစွဲ သူများမှာ ကမ္ဘာတွင် အမြင့်ဆုံးဈေးနှုန်းဖြင့် ပေး ချေနေရသည်။ တစ်ကီလိုဝပ်နာရီအတွက် ဓာတ် အားခမှာ ကမ္ဘာ့ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းထက် ၅၀ ရာခိုင် နှုန်းပိုများနေပြီး၊ စီးပွားထွန်းသစ်စ အခြားနိုင်ငံ များထက် နှစ်ဆပိုမြင့်နေသည်ဟု ရီယိုဒီဂျနေးရိုးမြို့ စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၏ လေ့လာချက် တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ သို့ဖြစ်ရာ အလူမီနီယမ်သတ္တုစက် ရုံကဲ့သို့ ဓာတ်အားအသုံးများသည့် လုပ်ငန်းများက အိမ်နီးချင်း ပါရာဂွေးနိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ကြိုး ပမ်းနေကြသည်။ ပါရာဂွေးနိုင်ငံသည် ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ၏ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ငါးပုံတစ်ပုံကို ထုတ် လုပ်ပေးနေသည့် အိုင်တေးပုဆည်မှပင် ဓာတ်အား ရယူခြင်းဖြစ်သော်လည်း စားသုံးသူပေးရသည့် ဓာတ်အားခမှာ များစွာသက်သာသည်။ဘရာဇီးလ်တွင် ဓာတ်အားခစရိတ် ပိုများရ ခြင်းသည် ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ပေးသည့် ဆည် ကြီးအများစုမှာ နိုင်ငံ၏အရှေ့တောင်ပိုင်း၊ ဝေးလံ ဒေသတွင်တည်ရှိနေသဖြင့် ဓာတ်အားပို့လွှတ် စရိတ် ကြီးမားခြင်းနှင့် စုစုပေါင်းထုတ်လုပ်သည့် ဓာတ်အား၏ ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းကို ခိုးယူခံရခြင်းတို့ ကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမှန်တကယ်တော့ ဓာတ်အား ခဈေးမြင့်နေရခြင်းမှာ ဓာတ်အားအပေါ် ကောက် ခံသည့်အခွန်ကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဓာတ်အားခတွင် ပါဝင်သည့် အခွန်အချိုးအစားမှာ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်း အထိရှိသည်ဟု Acende Brasil သုတေသနသိပ္ပံ ၏အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ အခြား ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ၏ တန်ဖိုးတွင် အခွန်ပါဝင်မှု ပျမ်းမျှ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိသာရှိသည်။ ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံတွင် စွမ်းအင်ဈေးနှုန်း မြင့်မားနေဦးမည်ဖြစ် သည့်အပြင်စွမ်းအင်အပေါ်ကောက်ခံသည့် အခွန် အကောက်များသည်လည်း စိတ်ပျက်ဖွယ်ရှုပ်ထွေး လျက်ရှိသည်။ အခွန်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးမှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ် က တိုင်းပြည်ဂျီဒီပီ၏ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့သော် လည်း နောက်ထပ်အခွန် အမျိုးမျိုး စည်းကြပ် ကောက်ခံလာခြင်းကြောင့် ယခုအချိန်တွင် ဂျီဒီပီ ၏ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိနေသည်။ ဘရာဇီးလ် တွင် အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအတွက် အခွန်ပေးဆောင်ရန် နှစ်စဉ်နာရီပေါင်း ၂၆၀၀ ခန့် အချိန်ပေးရသည်။ အခွန်ပေးဆောင်ရန် ကမ္ဘာ့ပျမ်း မျှကြာမြင့်ချိန်မှာ နာရီပေါင်း ၂၇၇ နာရီသာရှိ သည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏အစီရင်ခံစာတွင် နှိုင်းယှဉ် ဖော်ပြထားသည်။ Ref; The Economist.
တရုတ်နိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းဟူပေ့ပြည်နယ်ရဲ့ မြို့တော်ဝူဟန်မှာ ဝင်ငွေနည်းတဲ့ မိသားစုတွေ အတွက် ဆောက်လုပ်ရောင်းချပေးတဲ့ အိမ်ရာ စီမံကိန်းက နေအိမ်ပေါင်း ၂၄၀၀ လုံးအနက် တစ် လုံးကို ကျိန်ဟုန်ယွမ်မိသားစုက ဝယ်ယူခွင့်ရရှိခဲ့ ပါတယ်။ အရင်က အိမ်ငှားပြီး နေထိုင်ခဲ့ရတဲ့ ကျိန် မိသားစုအဖို့တော့ ကံကောင်းတယ်လို့ ယူဆခဲ့ပါ တယ်။ ဒါပေမဲ့ အိမ်ဆောက်လုပ်ပြီးစီးလို့ ပြောင်း ရွှေ့မယ်လုပ်နေတုန်း အဲဒီနေအိမ်တွေ ဆောက် လုပ်ထားတဲ့ မြေကွက်ကြီးဟာ အညိုရောင်ဒေသ (brownfield site) ဖြစ်နေတာကို သိရှိလိုက်ရတဲ့ အခါ သူတို့ရဲ့သာယာတဲ့အိပ်မက်တွေဟာ ပျောက် ပျက်သွားခဲ့ရပါတော့တယ်။ အညိုရောင်မြေကွက် ဆိုတာ အဲဒီမြေကွက်ပေါ်မှာ အရင်နှစ်ပေါင်းများ စွာက စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး လူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ညစ်ညမ်းနေခဲ့တဲ့ မြေနေရာပဲဖြစ်ပါတယ်။
ယခုလတ်တလောကာလ အတွင်း မှာ အစားအသောက်အတုတွေ၊ ဆေး ဝါးအတုတွေ၊ ဓာတ်မြေသြဇာ အတု တွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေကို ဂျာနယ်တွေမှာ ရေးသားနေကြတာ ကို တွေ့ရပါတယ်။အစား အသောက်၊ ဆေး ဝါးတွေဟာ စားသုံးသူများ နေ့တိုင်းလို လိုထိတွေ့ စားသုံး၊ အသုံးပြုနေရတဲ့ အတွက် စားသုံးသူ များ အတွက် ဘေး အန္တရာယ်ရှိကြောင်း၊ ဓာတ်မြေသြဇာ တို့ ပိုးသတ်ဆေးတို့ကိုလည်း စနစ် တကျ နည်းမှန် လမ်းမှန် အသုံးပြုခြင်း မရှိကြသဖြင့် စားသောက်ကုန်များတွင် ပိုးသတ်ဆေးကြွင်းကျန်များမှာ ရှိရမည့် နှုန်းထက် အဆမတန် များနေခြင်း၊ မြေ ဆီလွှာခမ်းခြောက်ခြင်း၊ သီးနှံအထွက် နှုန်းများ ကျဆင်းခြင်းတို့ဖြစ်နေ၍ စား သုံးသူများကို ထိခိုက်မှုရှိစေသကဲ့သို့ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလည်း ထိခိုက်မှုဖြစ်စေ ကြောင်း စသည့်အကြောင်းအရာများ နှင့်ပတ်သက်ပြီး သတင်းတွေ ကျယ် ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရေးသားဖော်ပြေ ဆွးနွေး နေကြတာကို ကြားသိနေရပါတယ်။